Met deze vier tips kan je het gesprek met kinderen en jongeren aangaan over mentaal welzijn
Luisterlijn Awel voert dit jaar nog steeds meer zware gesprekken met kinderen en jongeren dan voor de pandemie. Een teken dat het - ongeacht versoepelingen - belangrijk blijft om actief te luisteren naar elkaar. Maar hoe kan je zelf het gesprek aangaan met een angstige of onzekere jongere die vragen stelt waarbij jij heimelijk denkt: «Ik zou het zelf ook niet weten.»
Net als in het vliegtuig, moet je voor jezelf zorgen voordat je een ander kan assisteren. Ga het gesprek dus aan wanneer je tijd hebt, in je agenda én in je hoofd. Nu even niet? Vraag dan bijvoorbeeld: "Past het als we er straks aan tafel over babbelen? Dan kan ik goed naar je luisteren."
Verlaag ook de druk die je jezelf -waarschijnlijk- oplegt. Neem afstand van het idee dat je een oplossing moet aanrijken. Dat kan je niet, en het is ook zelden datgene waarnaar je kind, leerling... op zoek is. Kinderen en jongeren willen vooral iemand die luistert, meevoelt en eventueel samen met hen nadenkt over mogelijke strategieën om met de kwestie om te gaan (herlees het woordje 'samen', het is het belangrijkste ingrediënt).
Geef tijdens zo'n gesprek eerst en vooral erkenning voor het gevoel, wat dat ook moge zijn. Kwaadheid, frustratie, een stille teruggetrokkenheid... «Ik begrijp dat je je ... voelt, het is heftig hé?» Probeer het gevoel in je binnenste te accepteren. Zeg niet alleen «Het is oké», meen het ook.
Misschien betekent dat even ruimte geven, niet aandringen op een gesprek. Misschien is het wel samen afleiding zoeken, in stilte samen zijn of iets leuks gaan doen. Probeer aan te voelen wat de ander nodig heeft en toon vooral dat je beschikbaar bent. Zo weet de jongere dat je er bent wanneer die daar klaar voor is.
Wees nieuwsgierig naar de beleving van de jongere en stel vragen. Check of je het goed begrepen hebt: «Ik hoor aan wat je vertelt dat je het echt zwaar hebt, klopt dat?» Zit de jongere met een concrete vraag, bevraag dan wat die al weet over het onderwerp en of die zelf al een bepaalde oplossing in gedachten had.
Ga niet te snel over tot praktische oplossingen: misschien wil de jongere vooral eens vertellen, zijn of haar hart luchten over alles wat nu anders is. Je kan het simpelweg vragen: «Wil je graag samen op zoek gaan naar antwoorden?» Zorg ervoor dat je in ieder geval voldoende lang geluisterd hebt.
Wees niet bang om te zeggen dat je het zelf niet weet. Jongeren begrijpen echt wel dat volwassenen niet op alles een antwoord hebben. Veel belangrijker is dat je (opr)echt bent en open staat om samen naar het antwoord op zoek te gaan. Het kan jullie dichter bij elkaar brengen om samen te Googelen. Kies voor betrouwbare bronnen zoals www.info-coronavirus.be/nl/, of www.watwat.be/corona met info op maat van jongeren. Je kan ook samen naar het nieuws kijken. Voor kinderen is Karrewiet een goed idee, voor jongeren is het instagramkanaal @nws.nws.nws een fijne nieuwsbron.
Stoom aflaten
Het kan fijn zijn om na jullie gesprek samen iets leuks te doen. Iets wat jullie gedachten verzet. Het is namelijk even belangrijk om moeilijke vragen niet uit de weg te gaan als op tijd en stond voor afleiding te kiezen. Stel de vraag vrijblijvend en dring niet aan. «Zullen we samen even iets anders gaan doen? Ik heb het ook effe nodig.»