Gefloten Turks legt alternatieve taalverwerking bloot
Het verwerken van taal gebeurt grotendeels in de linkerhersenhelft, terwijl de rechterhersenhelft onder andere verantwoordelijk is voor het interpreteren van muziek. Het maakt niet uit of het geschreven of gesproken taal betreft, zelfs bij toontalen (zoals Mandarijn) of gebarentaal verzet de linkerhersenhelft het meeste werk. Nieuw onderzoek toont echter aan dat bij de gefloten variant van het Turks beide hersenhelften even belangrijk zijn.
In het dorpje Ku?köy, in de bergen in het noordoosten van Turkije, gebruiken de bewoners nog steeds een gefloten variant van het Turks. Elke toon vertegenwoordigt een bepaalde lettergreep. Dankzij het gefluit kan de lokale bevolking efficiënt met elkaar communiceren op lange afstand. Onur Güntürkün van de van de Ruhr-universiteit van Bochum vroeg zich af hoe de frequenties en melodieën van het gefloten Turks verwerkt worden in de hersenen.
Voor het onderzoek kregen 31 vlotte fluiters gesproken en gefloten lettergrepen te horen via een hoofdtelefoon, waarbij de twee luidsprekers soms andere lettergrepen tegelijkertijd afspeelden. Nadien moesten ze zeggen wat ze hoorden en aanduiden in welk oor de lettergreep weerklonk. De linkerhersenhelft leunt meer op geluiden in het rechteroor en vice versa. Zo konden de onderzoekers vaststellen welke hersenhelft dominant was voor de verwerking.
Zoals verwacht duidde de proefpersonen het vaakst het rechteroor aan bij de gesproken lettergrepen. Wanneer de lettergrepen gefloten werden, hadden beide hersenhelften het echter even druk. "Het is de eerste keer dat we aantonen dat beide hersenhelften evenveel bijdragen bij het verwerken van een taal", zegt Güntürkün. "Maar het betekent niet dat we alle ideeën over de asymmetrie van de hersenen moeten veranderen."
Op termijn wil Güntürkün onderzoeken of fluiters waarbij een beroerte de linkerhersenhelft drastisch beschadigd heeft nog steeds kunnen communiceren dankzij de rechterhersenhelft. Het plan is echter nog een verre droom, aangezien gefloten Turks aan het uitsterven is en het al moeilijk was om de 31 proefpersonen te vinden. Iemand vinden die gefloten Turks in de vingers heeft en net dat bepaalde hersenletsel heeft opgelopen, wordt een hele opdracht.
De opkomst van de gsm is een grote boosdoener voor het gefloten Turks. "Met een gsm kan je roddelen, al fluitend kan dat niet aangezien de hele vallei je zou horen", aldus Güntürkün.