MOVIES. El Arbi over zijn intieme Syriëdrama: «‘Rebel’ is een moderne versie van ‘1001 Nachten’»
Het Belgische regisseursduo Adil El Arbi en Bilall Fallah — zeg maar Adil & Bilall — was in de wolken toen ‘Rebel’ in Cannes zijn wereldpremière mocht beleven. Tenslotte gaat het om een gedurfd project waar ze 8 jaar van hun leven in geïnvesteerd hebben. Nu zal het drama over een Syriëstrijder uit Molenbeek ook helpen om de ontgoocheling van hun superheldenfilm ‘Batgirl’ te verzachten, die een wissel van de wacht bij Hollywoodstudio Warner Bros niet overleefde.
‘Rebel’ is een persoonlijke film voor jullie omdat jullie een jaar of 10 geleden veel jongeren uit jullie leefwereld hebben zien vertrekken naar Syrië om daar mee te vechten. Begrijpen jullie intussen waarom dat fenomeen vooral in België zo uitgesproken was?
In de film vergelijken jullie de ervaring bij IS met het Pleziereiland uit ‘Pinokkio’. Wat bedoelen jullie daarmee?
«Toen IS die propagandavideo’s met kinderen begon te verspreiden, deden ze alsof het daar één groot spel was. Dat deed me denken aan ‘Pinokkio’. IS liet uitschijnen dat die kinderen daar oorlogje mochten komen spelen met echte wapens, en dat alles mocht. Maar in werkelijkheid werden ze gebrainwasht en gepusht naar gruweldaden.»
‘Rebel’ toont het verhaal vanuit drie invalshoeken, een moeder en haar twee zonen. Jullie betrekken ook de aanslagen in Brussel erbij. Heb je daar lang over getwijfeld?
«Nee, eigenlijk niet. We waren op dat moment al bezig met ‘Rebel’, en toen die aanslagen gebeurden, vonden we het belangrijk om ze in de film te betrekken. In sommige versies van het scenario was er trouwens een heel luik over. Uiteindelijk hebben we ervoor gekozen om ze in een propagandavideo van IS te verwerken. Met de blik op de zoon die ziet dat de stad waar zijn moeder woont en waar hij vandaan komt een doelwit is geworden, terwijl hij zo ver weg is.»
De jongste zoon wordt gespeeld door je eigen broer Amir. Luisterde hij gemakkelijker naar nonkel Bilall dan naar jou?
(
Er duikt een paar keer een vrouw in een opvallend rood gewaad op in de film. Wie is dat?
«Ze symboliseert Scheherazade, de vertelster. Ik had het idee om een film te maken die een moderne versie van ‘1001 Nachten’ was, die het publiek zou transporteren naar het Midden-Oosten. Hoe brutaal en gewelddadig het verhaal ook is, toch wilde ik het op een toegankelijke manier vertellen en een soort transcendentale sfeer creëren. En die vrouw symboliseert de vertelster die ons leidt door dat ‘Arabian Nights’-verhaal.»
Jullie hebben een mail gekregen van Oliver Stone met felicitaties. Hij schreef er wel bij dat jullie de Amerikaanse rol in het ontstaan van IS meer in de verf hadden moeten zetten. Een terechte opmerking?
«Ik snap wel hij bedoelt. De films van Oliver Stone zijn altijd heel kritisch over het Amerikaanse beleid. Ons originele scenario ging ook nog meer in de diepte over hoe IS ontstaan is. We hebben zelfs een paar scènes gedraaid waar de rekruteerder een hele speech deed die heel het Amerikaanse geheel deconstrueerde. Maar uiteindelijk moesten we een film maken van 2 uur 15 min, en dus is het gesneuveld. Het zal voor een volgende keer zijn.»
Of een miniserie van ‘Rebel’?
(
Rebel ***
Wat bezielde zoveel jonge mannen om naar Syrië te trekken toen daar de bloederige burgeroorlog losbarstte? ‘Rebel’ geeft geen sluitend antwoord op die vraag maar bekijkt een mogelijk scenario vanuit drie invalshoeken. De jonge twintiger Kamal maakt de oversteek naar Syrië om aan de politie te ontsnappen en om zijn eigen leven een zinvolle invulling te geven door daar hulpbehoevende vluchtelingen bij te staan. Wist hij veel dat hij uiteindelijk bij IS zou belanden. Intussen maakt moeder Leila zich immense zorgen, ook al omdat ze ziet dat haar andere zoon, de jonge Nassim, het doelwit wordt van fundamentalistische rekruteerders. Die drie perspectieven vormen een overzichtelijk beeld, maar de keerzijde is dat ze alle drie een eigen film zouden verdienen en hier dus minder aandacht krijgen dan ze nodig hebben. Toch een dikke pluim voor de zwier en de pure lef die het regisseursduo Adil & Bilall aan de dag leggen, zowel visueel als vormelijk. Of zou jij verwachten dat de personages op een bepaald moment beginnen te dansen?
‘Rebel’ speelt vanaf nu in de zalen.