BELGODYSSEE. «Mensen met een visuele beperking moeten harder knokken voor hun punten»
Naar de les gaan, cursusmateriaal verwerken, afspreken met vrienden, boodschappen doen, koken, uitgaan… het hoort allemaal bij het studentenleven. Maar hoe ziet het studentenleven van blinde en slechtziende studenten eruit? In Leuven studeren aan de campus van de KU Leuven 39 studenten met een erkende visuele beperking. Aan de hogeschool UCLL zijn er dat 8. Mimoza Uka (22) is een van hen: «Wij proberen ook maar gewoon student te zijn, ’s avonds weg te gaan en ’s ochtends op tijd in de les te zitten.»
Om lessen te volgen en hun cursusmateriaal te verwerken, maken blinde en slechtziende studenten gebruik van heel wat hulpmiddelen. «Ik gebruik een computer met voorleessoftware en een brailleleesregel», vertelt Samantha (19), een eerstejaarsstudente psychologie met een zware visuele beperking. Zo’n brailleleesregel is een apparaat waarop pinnetjes naar boven komen in de vorm van brailletekens. «De grafieken uit mijn cursus statistiek worden op A3-formaat voor mij afgedrukt, en die leg ik onder mijn vergrootglas», vervolgt ze. Charlotte Van Laerhoven (23) is volledig blind: «Ik denk wel dat ik kan zeggen dat wij harder moeten knokken voor onze punten. Studeren duurt gewoon veel langer.»
Cursussen in braille
De tijd dat volledige cursussen werden omgezet in braille is voorbij. «We doen het enkel nog voor kinderen in de eerste leerjaren van de lagere school, omdat zij nog braille moeten leren lezen», vertelt Frie Kaerts van het Braille Productie Centrum in Leuven. Die vzw maakt handboeken en cursussen toegankelijk voor blinden en slechtzienden. «Ik kende vroeger een blinde studente die twee kamers naast elkaar huurde. Eentje voor zichzelf en eentje voor al haar cursussen. Maar de studenten vandaag kunnen alles met hun computer. Voor hen zetten we de cursussen om naar digitaal toegankelijke tekst.»
Omkaderd Wonen
Studenten van KU Leuven en UCLL met een fysieke functiebeperking die op kot willen gaan, kunnen in Leuven terecht in residenties met ‘omkadering’. Omkaderd Wonen is een kotformule waarbij studenten met én zonder functiebeperking samen op kot zitten. Voor Samantha is het haar eerste jaar op kot: «Ik ben heel blij om mijn nieuwe leven hier op kot te beginnen. Ik woon hier heel zelfstandig en ik hoop dat ik hier zo lang mogelijk kan blijven.» Ook Charlotte Van Laerhoven (23) en Mimoza Uka (22), die allebei sociale readaptatiewetenschappen studeren aan de UCLL, wonen samen in zo’n kot. «In ons gebouw zitten drie studenten met een visuele beperking en de andere studenten geven zich vrijwillig op om ons te helpen», vertelt Mimoza, die zelf slechtziende is. «Zij helpen ons met koken, naar de winkel gaan en ons naar de bushalte brengen bijvoorbeeld.»
Uitgaan met een buddy
«Ik heb het er soms wel moeilijk mee om hulp te vragen, maar ik weet ook dat er gewoon dingen zijn die ik zelf niet kan», vertelt Charlotte. «We gaan graag uit, maar op de Oude Markt is het altijd heel druk. Dat moet je wel met iemand ‘die ziet’ doen, anders verdwaal je.» Verder blijkt ook nieuwe mensen leren kennen tijdens het feesten niet vanzelfsprekend. «Heel veel communicatie gebeurt via oogcontact», vertelt Mimoza. «Wij zien het niet als mensen naar ons kijken en vaak hebben ze ook de ballen niet om je aan te spreken. Dus dat is wel iets wat wij missen.»
Over hun beperking praten de drie studentes zeer open. «Er zijn echt wel dagen dat wij hier op kot komen en dat we heel hard klagen tegen elkaar», geeft Mimoza toe. «En dan steken we het ook vaak op onze beperking. ‘Want als ik zou kunnen zien dan zou het allemaal goed gaan!’ Natuurlijk is dat zo niet, hé… Maar wij proberen ook maar gewoon student te zijn, ’s avonds weg te gaan en ’s ochtends op tijd in de les te zitten. Alleen is het verschil dat wij daar onze beperking bij moeten nemen.»
Wie ben ik?
Ik ben Annelies Haesbrouck en woon in Mol. Ik ben 25 jaar en pas afgestudeerd als master in de journalistiek aan de KU Leuven in Antwerpen. Voor ik journalistiek studeerde, behaalde ik al een master in de rechten en het diploma van leraar. Samen met mijn Franstalige collega Lisa Neirynck vorm ik het tweede duo van de Belgodysseewedstrijd 2021.
Aanpak?
Het spannendste van onze twee weken Belgodyssee was waarschijnlijk het strikken van studenten voor een interview. De opluchting was dan ook groot toen we de dag voor de opnames de eerste telefoontjes van moedige studenten kregen. We interviewden hen steeds op betekenisvolle locaties, zoals hun kot, de aula of op weg naar hun campus. Zo konden we van dichtbij ervaren hoe ze elke dag opnieuw hun plan trekken. Lisa en ik hebben de afgelopen twee weken ontzettend veel bijgeleerd… over veerkracht, maar ook over toegankelijkheid en respect.