Genocide Rwanda - "Zou heel graag bijpraten met Kagame en hem twee vragen stellen"
Van 1990 tot april 1994, de start van de genocide in Rwanda, was Johan Swinnen er de Belgische ambassadeur. In die jaren had hij af en toe contact met Paul Kagame, nu al 25 jaar de sterke man van het regime in Kigali, maar destijds de leider van het leger van het Rwandees Patriottisch Front (RPF). Na '94 hadden Swinnen en Kagame geen echte ontmoeting meer, maar Swinnen heeft de Rwandese ambassadeur in Brussel om een ontmoeting gevraagd. "Als die er komt, zou ik Kagame twee vragen willen stellen: een over de duurzaamheid van zijn ontwikkelingsmodel, en een over de mensenrechten", zegt Swinnen in een gesprek naar aanleiding van de 25e verjaardag van de genocide. "In 2018 heb ik Kagame twee keer snel gekruist, eens in New York, eens in Brussel", vertelt Swinnen. "'Yes, come and see me in Kigali', zei hij toen. Het is er nog niet van gekomen, maar als dat zou gebeuren, dan wil ik hem graag een vraag stellen over zijn ontwikkelingsmodel." Net als vele andere waarnemers stelt Swinnen vast dat het land er de afgelopen 25 jaar spectaculair op vooruitgegaan is. "Maar de vraag die ik hem wil stellen, respectvol en niet verwijtend, is: denkt u dat uw model duurzaam is? Ik lees verslagen over de prachtige buildings in Kigali, dat die vanbinnen niet zo mooi zijn als vanbuiten, ik lees over de armoede op de heuvels. Tegelijk zie ik de 'agitprop' over het Rwandese model. Wat mij betreft wordt duurzaamheid ook gevoed door de burger te betrekken. Is de Rwandees wel voldoende mee, enthousiast, geëngageerd, om die ontwikkeling duurzaam te blijven schragen?"
Swinnens tweede vraag gaat hier verder op door. Hij brengt in herinnering dat de Belgische kritiek op het mensenrechtenpalmares van de vermoorde president Juvénal Habyarimana altijd gewaardeerd werd door Kagames FPR. "Er werd ons gezegd verder te blijven aandringen op democratisering, op respect voor mensenrechten", zegt de oud-ambassadeur. "25 jaar later kunt u, mijnheer de president, ons toch niet verwijten als we vragen stellen over de mensenrechtensituatie in het Rwanda dat u leidt?"
Premier Charles Michel reist eind deze week alvast af naar Rwanda om de genocide te herdenken. Swinnen vindt het heel goed dat België die plechtigheid bijwoont. "Maar: op het gepaste moment, op de gepaste manier, met de juiste toon en lichaamstaal, zou de premier toch ook een echt gesprek op gang moeten kunnen brengen", meent Swinnen. "België weet immers als geen ander land waar Rwanda vandaan komt, maar de bevolking is ook enigszins ongerust", zegt Swinnen. "Daar moeten we niet vijandig over doen, maar dat is uit sympathie voor Rwanda en de Rwandezen. Ik zal het hem uiteraard niet voorstellen, maar ik zou de speaking notes van de premier wel kunnen schrijven", besluit Swinnen.
bron: Belga