Referendum Burundi - Ondanks politieke crisis, zware repressie en humanitaire problemen gaat referendum door
De Burundezen stemmen donderdag in een referendum over de grondwetswijziging die het regime van president Pierre Nkurunziza wil invoeren, ondanks de nu al drie jaar durende politieke crisis en de zware mensenrechtenschendingen en humanitaire problemen die daarmee gepaard gaan. Toch wordt verwacht dat een grote meerderheid "ja" zal stemmen. De huidige grondwet, gebaseerd op het moeizaam bereikte vredesakkoord van Arusha uit 2000, zal dus worden aangepast. Het ziet ernaar uit dat Nkurunziza daardoor tot 2034 aan de macht kan blijven. Daarnaast worden de wankele evenwichten tussen Hutu's en Tutsi's, zoals voorzien in de Vredesakkoorden van Arusha van begin deze eeuw, op het spel gezet. "Het referendum past in het discours van Burundi als soevereine natie, dat het regime sinds de opstand van april 2015 hanteert", analyseert Burundi-expert Tomas Van Acker (UGent). "Burundi wil het heft in eigen handen nemen, tegen de 'koloniale' bemoeienissen van onder meer België, Europa en de Verenigde Staten."
De campagne voor het referendum startte op 1 mei, maar de tekst van de grondwetswijziging werd pas een week na de start van de campagne gepubliceerd. Een officieuze tekst circuleerde al sinds eind vorig jaar, maar daaraan werden nog wat wijzigingen doorgevoerd. "Het geeft aan hoe stiekem en ontransparant dit allemaal verloopt", aldus Van Acker.
Dat het mandaat van de president voortaan zeven in plaats van vijf jaar zal duren, was wel al bekend. Of Nkurunziza zich bij de volgende verkiezingen, gepland voor 2020, opnieuw kandidaat mag stellen, is echter niet op te maken uit de tekst, maar het heeft er alles van dat de 54-jarige Nkurunziza, aan de macht sinds 2005, tot 2034 zal kunnen regeren. In maart nog benoemde Nkurunziza's partij hem tot "eeuwige visionaire leider".
Officieel begon de campagne pas op 1 mei, maar die regel gold alleen voor regimetegenstanders. De jongerenafdeling van regeringspartij CNDD-FDD voert al maanden campagne en gaat daarbij driest tekeer tegen tegenstanders. Mensenrechtenorganisaties wijzen al langer op de straffeloosheid waarbinnen de Imbonerakure kan opereren.
De zware politieke crisis heeft de humanitaire crisis in het kleine land nog erger gemaakt. Zo hadden begin 2018 3,6 miljoen Burundezen - een kwart van de bevolking - hulp nodig om te overleven, een stijging met 20 pct sinds begin 2017. Er is 142 miljoen dollar nodig om de humanitaire noden dit jaar te lenigen, maar daarvan is nog maar 2 pct gefinancierd.
bron: Belga