Lena Dunham: «Niemand kan de stem van mijn generatie zijn»

Hannah, het hoofdpersonage in ‘Girls' dat Dunham voor haar rekening neemt, zegt al in de allereerste aflevering dat ze de stem van haar generatie wil worden. Of toch «een stem van een generatie». Dunham lacht als we haar ermee confronteren. «Mijn personage zei dat onder de invloed van drugs, dus ik ben er niet helemaal verantwoordelijk voor.»

De schrijfster is net komen binnenwandelen op de 25ste verdieping van The Hotel in Brussel, en is een en al Amerikaanse uitbundigheid. Het volgende halfuur vliegen de I love its ons rond de oren, en er zit zelfs een tikje oprechtheid in haar stem wanneer ze «It's so nice to meet you!» kirt.

Dunhams ster begon te rijzen toen in 2012 het eerste seizoen van haar tv-serie ‘Girls' op de betaalzender HBO was te zien. Twee seizoenen en evenveel Golden Globe Awards verder is Dunham gigantisch populair. Voor haar memoires - ook al is ze nog maar 28 - kreeg ze meer dan 3,5 miljoen dollar.

Het is om ‘Not that kind of girl', zoals het boek heet, te promoten dat ze even in België vertoeft. Eerder had ze haar bezoek aan de Boekenbeurs afgezegd door een rel die was ontstaan omwille van datzelfde boek. Ze beschrijft erin hoe ze op 7-jarige leeftijd de vagina van haar zus onderzoekt.

Dunham neemt in haar memoires geen blad voor de mond - zo laat ze de lezer getuige zijn van haar ontmaagding - en dat is ook het geval met ‘Girls'. Haar personage Hannah Horvath is een twentysomething uit Brooklyn, New York, die schrijfster wil worden. Haar ouders weigeren haar nog langer financieel te steunen, het bedrijf waar ze al twee jaar stage loopt weigert haar aan te nemen en haar seksvriendje Adam is een griezel. ‘Girls' toont de dagdagelijkse realiteit van Hannah en haar drie vriendinnen, zonder filter.

Dunham baseerde zich voor de reeks op haar eigen leven. ‘Girls' is frisse maar doodeerlijke comedy, een soort ‘Sex and the City' of ‘Friends', maar dan na de economische crisis. «Al waren de flats waar Rachel en Monica in woonden wel veel te groot naar New Yorkse normen.»

Een stem van haar eigen generatie wil Dunham niet worden genoemd. «Mijn generatie is zo divers en gecompliceerd, daar kan niemand de stem van zijn.» Wat niet wil zeggen dat de Amerikaanse schrijfster niets te zeggen heeft.

«Twintigers zitten in een soort tussenperiode. Je bent geen kind meer, maar ook nog geen volwassene met een gezin, dus houden mensen zich amper met je belangen bezig. Rond die leeftijdsperiode wilde ik iets maken, want ik had er nog nooit een goede voorstelling van op tv gezien.»

Dunham vond het belangrijk om te tonen «wat het betekent als je op eigen benen komt te staan na de recessie, wanneer je afstudeert en er zijn geen jobs, en het leven je niet met open armen toelacht». «Ik hoor vaak mensen zeggen hoe apathisch en ongemotiveerd mijn generatiegenoten wel niet zijn, maar ze reageren gewoon op een wereld die niet genoeg kansen voor hen heeft.»

‘Girls' geeft dan ook een realistischer beeld van wat er in het hoofd van twintigers omgaat dan het met Manolo Blahniks gevulde ‘Sex and the City'. Of niet? «In SATC zat veel ambitie. We zagen glamoureuze appartementen, schoenen en personages, maar de reeks heeft ook veel seksuele kwesties aangekaart waarover op televisie nog nooit was gediscussieerd. Bovendien hadden de succesvolle vrouwen in de reeks het op alle vlakken gemaakt, maar konden ze nog altijd niet aan mannen uit. Carrie Bradshaw mag dan een modebewuste carrièrevrouw zijn, ze toont ook aan dat op een klassieke manier succes hebben niet betekent dat je alles hebt wat je maar wilt.»

We hebben nog altijd onrealistische verwachtingen als het om liefde en seks gaat, vindt Dunham. «De media laten romantiek en seks zien op een manier die niet echt is, of dat nu in realityreeksen als ‘The Bachelor' of in pornofilms is. Om van Disney nog maar te zwijgen. Oh my god, ik hou net als alle meisjes van Disneyfilms, maar de levensstijl van prinsessen kan je niet echt realistisch noemen», lacht ze.

Dunham geeft niet alleen (een deel van) haar generatie een stem, ook bij feministische kwesties laat ze van zich horen. «Vrouwen worden nog altijd te vaak in een geïdealiseerde versie gezien. Als vrouwen, liefjes, dochters met goede manieren.» Rauwe seksscènes in ‘Girls', bijvoorbeeld wanneer Hannah's vriendje Adam op haar plast in de douche, passen niet in dat plaatje.

Geen wonder dat Dunham veel kritiek te slikken krijgt. Toch komen die uitlatingen vooral uit één hoek. «Ik krijg hoofdzakelijk kritiek van mensen die politiek gezien conservatiever zijn dan ikzelf», klinkt het diplomatisch. «Bovendien zijn diegenen die me bekritiseren niet echt de mensen die ik probeer te bereiken», voegt ze er met een scherp lachje aan toe.

Voor elke kritische stem die haar in Amerikaanse media de grond in boort, haalt ze minstens vijf toegewijde volgelingen aan boord. Ook niet-twintigers. «Er komen geregeld 75-jarigen naar me toe die naar ‘Girls' kijken met hun kleindochter en de show geweldig vinden. Niets maakt me gelukkiger dan een oudere man die me dat vertelt.»

Praten en delen zijn twee woorden die geregeld terugkeren in haar betoog. «Ik zeg niet dat ik alle antwoorden heb, maar je leven onder de loep nemen en je verbonden voelen met mensen die gelijkaardige dingen meemaken is belangrijk. Zo zie je dat je niet alleen bent. Er zit een beetje Hannah in elk van ons.»

Dat ze door sommigen van oversharing wordt beschuldigt, wil ze niet horen. «Iedereen kan kiezen of ze willen luisteren of niet. We zouden in een veel gelukkiger maatschappij leven mochten meer mensen hun verborgen ervaringen delen, maar niet iedereen gaat met mij akkoord», grinnikt Dunham.

Of dat geen typisch Amerikaanse ingesteldheid is, vragen we. «It's funny. Amerikanen delen meer, maar Europeanen hebben een veel relaxtere houding als het over seks gaat.»

Behalve seksisme en het ideaalbeeld dat van het vrouwelijk lichaam wordt opgehangen, is er in de VS volgens Dunham nog veel werk te doen wat betreft gezinsplanning, de loonkloof, huiselijk geweld, kansen voor vrouwen op de arbeidsmarkt, enzovoort.

Ze klinkt heel strijdvaardig, maar politiek is niets voor haar. Ook al maakte ze tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2012 een filmpje voor Barack Obama, waarin ze voor de eerste keer gaan stemmen vergeleek met je maagdelijkheid verliezen.

«Ik kan me het meest nuttig maken met wat ik nu doe. Bovendien heb ik niet de juiste voorgeschiedenis om in de politiek te gaan. Als politicus moet je doen alsof je nog nooit seks hebt gehad, dus als je zo vaak naakt op tv bent geweest als ik is dat geen optie», lacht ze. Obama heeft nog nooit zijn kleren uitgetrokken, en zijn kinderen zijn geadopteerd, grapt ze verder. «Al zou ik hem wel graag naakt zien, and that is on the record.»