MOVIES. ‘So Long, My Son': Chinees drama over de éénkindpolitiek
De film volgt een Chinees gezin dat zijn zoon verliest. Het is niet de eerste keer dat je het over de éénkindpolitiek hebt.
Wang Xiaoshuai: «In mijn eerste films ging het over de jongere generatie in China. Dit is de tweede die de éénkindpolitiek rechtstreeks aankaart, na ‘In Love We Trust' [uit 2008, nvdr]. Ik vind dat Chinese artiesten over het algemeen meer aandacht moeten hebben voor de veranderingen in ons land. Mijn medewerkers en ik hebben vaak gedacht dat ‘So Long, My Son' niet zozeer een film is als wel een weerspiegeling van ons leven. China heeft de voorbije 30 jaar ongeziene en fundamentele veranderingen doorgemaakt. De verhalen die het verdienen om verteld te worden, liggen dus voor het rapen. Het zou belachelijk zijn om die veranderingen niet vast te leggen. Het biedt ons de mogelijkheid om er als land over na te denken.»
Mogen we ‘So Long, My Son' zien als een film over het belang van het collectieve geheugen?
«Er bestaat een Chinees gezegde dat sinds het einde van de jaren 1970 zowat een nationaal devies is geworden: ‘Vergeet het verleden, kijk naar de toekomst'. Die gedachte is indertijd ontstaan omdat de mensen komaf wilden maken met de Culturele Revolutie en alle andere absurde toestanden. Ze wilden hun leven weer in eigen handen nemen in de tijd die hen nog restte. Wat je als individu dacht, sloot toen nauw aan bij de algemene politiek van de maatschappij. Ik stond als jongeling zelf ook helemaal achter dat principe. Vandaag stel ik echter vast dat de starre focus op de toekomst ook neveneffecten heeft. We moeten zelf ons verleden analyseren, want een Staat zal nooit toegeven wat hij zijn burgers heeft aangedaan.»
Heb je in China te maken met censuur?
«Films maken is in China zeker niet gemakkelijk, vooral als het gaat om films zoals deze. Daarom zie je er elk jaar ook steeds minder. Je moet als regisseur in staat zijn om vast te houden aan je ideeën, ook al werkt de omgeving je tegen.»
Hoe wordt jouw succes op Europese festivals bekeken in China?
«Het is sowieso een eer om geselecteerd te worden voor de Berlinale of Cannes. Maar een selectie of zelfs een prijs betekent niet dat het Chinese publiek plots in drommen naar de cinema zal komen om je film te zien. Het is geen garantie op commercieel succes. Sommige kijkers interpreteren zo'n selectie zelfs als een signaal dat de film te ingewikkeld zal zijn. Ik hoop uiteraard dat ‘So Long, My Son' die tendens zal omkeren. De eerste reacties van het Chinese publiek en de Chinese media zijn alvast heel positief.»
Je kan er niet omheen dat de structuur van de film effectief niet eenvoudig is.
«Ik orden de scènes niet chronologisch en ik baken elk tijdperk niet netjes af. Dat klopt. En ik begrijp dat het allemaal verwarrend kan lijken. Maar als we beslist hadden om het verhaal op een klassieke manier te vertellen, dan zou het nog langer geweest zijn! (lacht) We hebben het risico genomen om buiten de lijntjes te kleuren, en dat loonde de moeite. We hopen dat de kijker zal aanvaarden om zich eerder te concentreren op de emoties dan op de chronologie. Aan het einde zal je hoe dan ook snappen wat er allemaal gebeurd is. De reacties zijn trouwens overal dezelfde, zowel in China als daarbuiten: het publiek heeft zowat 20 minuten nodig om zijn weg te vinden in de film. Daarna is het helemaal mee.»
Maak je een onderscheid tussen een Chinees en een internationaal publiek? Chinese kijkers zullen van bij het begin veel meer weten over het onderwerp.
«Daar sta ik nooit bij stil. Als regisseur moet ik putten uit mijn eigen leven en cultuur. Ik heb geen andere keuze. Het thema van de film is trouwens universeel: als individuele persoon kan je je nietig voelen tegenover de massa die een maatschappij als geheel vormt. Daar kan iedereen zich in herkennen.»
Stanislas Ide