LONGREAD Een lugubere zoektocht

Everest heeft de voorbije negentig jaar bijna driehonderd levens geëist. Het grootste deel van die slachtoffers blijven liggen op de berg, waar hun lichamen door de koude beschermd worden tegen ontbinding. Het bekendste slachtoffer is ‘Green boots', een man met groene laarzen. Het lijk is bij bijna alle klimmers bekend omdat het ligt op een plek waar iedereen halt houdt, niet zo heel ver van de top.

Niemand weet echter wie ‘Green boots' (foto) is. De BBC-journaliste ging op zoek naar zijn verhaal en zocht daarvoor zijn familie en zijn medeklimmers op. Het verhaal van Tsewang Paljor –want dat is zijn naam- is een universeel verhaal, een verhaal over ‘summit fever', over de top te allen prijze willen bereiken en daardoor alle voorzichtigheid overboord gooien.

Dolenthousiast

Paljor was een verlegen, sterke en knappe jongeman uit het noorden van India. Hij werd geboren op 10 april 1968 in Sakti, een idyllisch dorpje met witte huizen en lange rijen populieren op een hoogte van 3.800 meter in de regio Ladakh. Paljor verliet de school op jonge leeftijd om in dienst te treden bij de grenspolitie, een korps dat gespecialiseerd is in operaties hoog in de Himalaya tussen India en China.

Op jonge leeftijd heeft hij al heel wat Himalayatoppen bedwongen wanneer hij samen met drie kompanen uit dezelfde regio uitgekozen wordt voor een gewaagde expeditie. De groep met de drie metgezellen, Paljor, Smanja en Morup, moet het eerste Indiase team worden dat de Himalaya beklimt langs de noordzijde. Paljor is dolenthousiast, zijn moeder is vooral bang.

Summit fever

Aanvankelijk loopt de klim op wieltjes, maar op 10 mei 1996 loopt alles fout. Het team overslaapt zich, wordt tegengehouden door sterke windvlagen en verlaat de tent uiteindelijk pas om 8u in plaats van 3u30, zoals gepland was. Dat is veel te laat om een poging te wagen om de top te bereiken. Ze zouden dan immers in het donker weer moeten afdalen. Het team besluit dan maar hogerop de berg enkele touwen te gaan installeren die ze later nodig zullen hebben.

Wanneer Harbhajan Singh, de tweede in rang, Paljor en zijn twee vrienden gebiedt om terug te keren, weigeren ze dat te doen. Hebben ze hem niet gehoord of weigeren ze te luisteren? Het staat vast dat Singh op dat moment ver achterop was. Hij was uitgeput en bevroren en zou het naar eigen zeggen niet overleefd hebben als hij achter het drietal aangegaan was. Uiteindelijk was ook duidelijk afgesproken dat ze ten laatste om 15u zouden terugkeren naar het kamp.

Niet veel later krijgt Singh contact met de drie via zijn walkie talkie. Hij hoort trotse stemmen. Ze zijn overtuigd dat ze de top kunnen bereiken en hun enthousiasme is niet meer in te tomen. Summit fever. Singh waarschuwt voor het verraderlijke weer en roept hen tot de orde, maar de drie zijn niet voor rede vatbaar, de top is vlakbij. Om 17u35 hebben ze opnieuw contact met Singh. Ze staan op de top, al is er achteraf discussie ontstaan of de Indiërs echt de top gehaald hebben.

Hollywoodfilm

Dan slaat het weer plots om. De klimmers komen in een ongezien hevige sneeuwstorm vast te zitten en er wordt niets meer van hen vernomen. Volgens sommige bronnen zou een Japanse expeditie de drie stervende metgezellen gevonden hebben, maar de Japanners zouden ervoor gekozen hebben hun eigen tocht naar de top verder te zetten in plaats van hulp te bieden.

Dezelfde avond en nacht sterven nog vijf andere klimmers op hun weg naar de top, wat het tot een van de dodelijkste dagen in de geschiedenis van de berg maakt. De film 'Everest' met Keira Knightley en Jake Gyllenhaal, die vorige maand in première ging, vertelt het verhaal van twee andere expedities die getroffen worden door die dramatische storm in de nacht van 10 op 11 mei 1996. Paljor is intussen bekend als ‘Green boots', zijn verhaal is vergeten. Voor veel klimmers is zijn lichaam een baken dat de juiste weg naar de top markeert.