Het drama van Manchester: Waarom grote leiders onvermijdelijk worden opgevolgd door grote losers

Hoewel het weinig troost zal bieden aan David Moyes na zijn ontslag bij Manchester United, was dat lot onvermijdelijk vanaf het moment dat hij voet zette op Old Trafford. Geen enkele opvolger van Sir Alex Ferguson had, hoe getalenteerd ook, succesvol kunnen zijn. De grootste fout van Moyes was dus dat hij de baan aannam.

Hoe komt het nu dat grote leiders bijna per definitie opgevolgd worden door grote losers. Business deskundigen noemen het 'succession planning' en het is van vitaal belang voor het lot van voetbalclubs, bedrijven en zelfs hele landen. Het wordt allemaal een stuk lastiger als de vorige leider zo succesvol was als Sir Alex bij Manchester United. Hij is er meer dan 26 jaar de manager geweest en hij won prijs na prijs. Hij nam het stokje over bij Manchester United toen Margaret Thatcher haar derde algemene verkiezingen won.

Er zijn trouwens heel wat parallellen tussen Sir Alex en de Iron Lady. Net als Thatcher was de voormalige manager van Manchester United een gedreven , obsessief karakter en een seriële winnaar die onmogelijk te vervangen is gebleken.

Al haar collega's speculeerden over haar opvolger, maar als de een na de ander uit de gratie raakte, viel de kroon uiteindelijk op het hoofd van John Major. Rond het pensioen van Ferguson werd jarenlang gepalaverd. Er zijn talloze namen in de kranten verschenen. José Mourinho, Pep Guardiola, Ancelotti, Klopp, ze passeerden allemaal de revue maar geen van allen werd gekozen. Mourinho trok naar Chelsea, Guardiola verbond zich aan Bayern München, Klopp zwoer trouw aan Dortmund en Ancelotti trok naar Real.

Veel opties waren er niet, dus koos de club voor Moyes. Niet toevallig een Schot, net als zijn illustere voorganger Sir Alex.

Net als David Moyes, sloeg Major er nooit in om de harde kernen voor zich te winnen. Hij werd beschreven als een grijze figuur na het charismatische vuurwerk tijdens de jaren onder Thatcher. Ook Moyes werd hetzelfde verweten. De coach bracht Fellaini met zich mee en kreeg meteen bakken vol kritiek te verwerken. Hij probeerde zich nooit te verweren en verstopte zich achter excuses.

Hoewel Sir Alex altijd heeft volgehouden dat hij zich niet zou bemoeien als hij eenmaal afgetreden was, bleef hij alle wedstrijden bezoeken en gaf hij meermaals zijn mening. David Moyes leefde in de schaduw van de gigant. Ook Major raakte nooit uit de schaduw van zijn voorganger. Thatcher vertelde de pers dat ze van plan was om een zeer goed "achtergrondbestuurder" te zijn.

De paradox is echter dat de grote mannen en vrouwen zelden iemand als opvolger kiezen die min of meer over dezelfde kwaliteiten beschikt en dezeflde staat van dienst kan voorleggen. Misschien omdat ze in het achterhoofd houden dat ze liever niet meteen vergeten worden omdat de opvolger het minstens even goed doet?

Zelfs de Romeinen hebben nooit een antwoord gevonden op die vraag. Hun eerste keizer, Augustus, regeerde 41 jaar en stierf vredig in zijn bed. Maar de laatste jaren van zijn leven werden verwoest door zijn mislukte pogingen om een plausibele erfgenaam te vinden.

Uiteindelijk koos Augustus  voor zijn onbehouwen stiefzoon Tiberius die geen greintje van zijn charme had.

Hij werd op zijn beurt opgevolgd door de gestoorde Caligula , de stotterende Claudius en de narcistische Nero.

De geschiedenis zit vol van soortgelijke verhalen. De grimmige Edward I hervormde de wet, veroverde Wales en Schotland, terwijl zijn zoon Edward III de slag van Bannockburn verloor, verdrongen werd door zijn vrouw en uiteindelijk aan het verkeerde einde van een gloeiende pook belandde.

De onstuimige Henry V versloeg de Fransen bij Agincourt, maar zijn opvolger, de dromerige Hendrik VI verloor bezette gebieden in Frankrijk en werd vermoord in de Tower.

Deze verhalen mogen kleurrijk lijken, maar ze bieden een aantal intrigerende lessen voor moderne politici en zakenmensen. Maar al te vaak hebben grote leiders gefaald om hun toekomst goed te plannen.

Er wordt vaak gezegd dat de grote leiders vrijwillig aftreden als ze diep van binnen weten dat het wiel vierkant begint te draaien. Sir Alex Ferguson sleepte nog ternauwernood een kampioenschap binnen, maar zag ook wel dat zijn selectie niet meer zo goed als vroeger was. De defensie was op leeftijd geraakt, het vuur in veel spelers was gedoofd en er ontbrak kwaliteit en talent om het naderende vertrek van een aantal spelers op te vangen.

Zou het radicaal anders zijn geweest als Sir Alex, Thatcher, Augustus, etc nog steeds op het toneel waren geweest?

Misschien niet. Maar de mensen uit het land, bedrijf of de sportclub zouden wel meer vertrouwen hebben gehad en vertrouwen is in het zakenleven heel belangrijk. Zodra de vertrouwde, vaste hand weg is, beginnen we het vertrouwen te verliezen en de schuld valt onvermijdelijk op de ongelukkige opvolger .

Zelfs de grote Amerikaanse technologie reuzen zijn niet immuun. Apple is niet alleen het grootste beursgenoteerde bedrijf ter wereld, het bedrijf heeft ook een van de meest gewaardeerde merken in de geschiedenis.

Maar veel waarnemers geloven dat de reus uit Californië de weg kwijt is sinds de dood van Steve Jobs in 2011.

Zijn opvolger, de relatief obscure Tim Cook, heeft een van de meest benijdenswaardige banen in de zakelijke wereld. Cook was nauwelijks in dienst toen het gemor al begon. Niets wat hij doet, is ooit goed genoeg, want zijn voorganger deed het allemaal veel beter.

Ook de volgende manager die voet zet op Old Trafford zal niet te benijden zijn. De erfenis van Sir Alex Ferguson weegt zwaar en het zou nog wel eens lang kunnen duren voordat Manchester United weer de voetbalgrootmacht van weleer zal zijn.