Werelddag Suïcidepreventie: drie preventiemethodes die we al te vaak vergeten
Vandaag is het Werelddag Suïcidepreventie, een dag waarop er wereldwijd aandacht gevraagd wordt voor zelfmoordpreventie en mentale gezondheid. Dat is nog steeds erg nodig: dagelijks stappen in België drie mensen uit het leven, 28 anderen ondernemen een poging. Hieronder geven we drie preventiemethodes mee die we al te vaak uit het oog verliezen.
Ondanks het feit dat de cijfers in België al jarenlang een dalende trend tonen dankzij de vele investeringen, heeft ons land nog steeds het hoogste zelfmoordcijfer in West-Europa. Bovendien deed de coronacrisis de zelfmoordgedachten en -pogingen opnieuw stijgen. Bewustzijn en preventie zijn broodnodig in de strijd tegen suïcide.
1. Barrières zetten werkt echt
Barrières zetten voor jezelf en in de openbare ruimte is een bewezen preventiemethode. Bij verschillende bekende bruggen in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Zuid-Korea daalden de suïcidecijfers met minstens de helft nadat fysieke barrières geplaatst werden. Ook bepaalde medicatie in kleinere hoeveelheden verkopen, heeft in het verleden al zijn vruchten afgeworpen.
Harkavy-Friedman, een Amerikaanse pionier in suïcideonderzoek aan de Columbia Universiteit, zei daarover: “In een crisis gaat het om tijd. Mensen grijpen naar wat snel beschikbaar is. Als dat plan gedwarsboomd wordt, gaan ze niet plots van plan veranderen, want hun denken is erg rigide op dat moment.”
Als je zelf worstelt met donkere gedachten, kan ook de app BackUp dienen als een persoonlijke barrière. Die app geeft niet alleen toegang tot belangrijke contacten en hulplijnen, maar kan je ook helpen om een ‘Safetyplan’ te maken voor wanneer je het licht even niet meer ziet.
2. Bied een antwoord op kopieergedrag
Het is al een tijdje geweten dat kopieergedrag vaak voorkomt wanneer een bekende Vlaming of celebrity uit het leven stapt. Zo stegen de zelfmoordcijfers in Vlaanderen met 25% in de drie weken na de dood van Sp.a-coryfee Steve Stevaert. Bovendien kunnen bepaalde fictieve verhalen die suïcide te expliciet in beeld brengen of romantiseren de risico’s verhogen voor kwetsbare kijkers of lezer.
Kies daarom voor positieve verhalen die een alternatief aanrijken. Wetenschappers verwijzen daarvoor naar het Papageno-effect: verhalen over mensen die worstelen met suïcidale gedachten, maar die hun problemen aanpakken en uiteindelijk herstellen, hebben een positief effect op wie het even niet meer ziet zitten. De term is afkomstig uit de ‘Toverfluit’ van Mozart, waarin het personage Papageno zijn depressieve gedachten kon overwinnen met de hulp van vrienden.
3. Luisterskills aanscherpen
Tot slot zijn er ook betere manieren waarop we kunnen luisteren. Hoe graag we ook willen helpen, soms weten we niet wat zeggen of wat te doen. Uiteraard willen we vermijden dat we de ander slechter of onbegrepen laten voelen. Typische fouten die we maken tijdens het luisteren zijn: het ontkennen van de gevoelens, ongevraagd advies geven, verwijzen naar iets ‘vergelijkbaars’ dat je zelf meemaakte of jezelf een psychoanalyticus wanen en de gevoelens gaan analyseren van de ander. Schuldgevoelens aanpraten, zoals “denk aan wat je achterlaat”, valt ook te vermijden.
Wat wel helpt, is de gevoelens van iemand die het moeilijk heeft, erkennen en hun de volledige ruimte te geven om te zeggen wat er aan de hand is zonder oordeel. Bedank hen voor het vertrouwen en ga samen op zoek naar professionele hulp.
Nood aan een gesprek? Je kunt 24/7 terecht op zelfmoord1813.be en bij de Zelfmoordlijn.