Kans op nieuwe ernstige pandemie zoals corona groter dan je denkt
Hoewel we al moeten teruggrijpen naar begin vorige eeuw, toen de Spaanse griep de wereld in haar griep hield, om een pandemie te vinden die qua omvang vergelijkbaar is met de huidige coronapandemie, is de kans op een wereldwijde virale uitbraak groter dan intuïtief gedacht. Dat blijkt uit nieuw statistisch onderzoek. Bovendien neemt de kans op een pandemie ook steeds meer toe.
De studie, gepubliceerd in het vakblad Proceedings of the National Academy of Sciences, maakte gebruik van nieuwe statistische methodes om op basis van historische gegevens te schatten hoe waarschijnlijk een pandemie is. Wie dacht dat de coronapandemie een uitzonderlijke gebeurtenis was, zit ernaast. Volgens de berekeningen is de kans op een pandemie van gelijke omvang als Covid-19 namelijk 2% per jaar. Wat de dodelijkste pandemie in de moderne geschiedenis betreft, de Spaanse griep, is de kans 0,3 tot 1,9% per jaar. Dat klinkt misschien klein, maar het betekent wel dat het statistisch waarschijnlijk is dat zo’n extreme virale uitbraak de komende 400 jaar opnieuw zal voorkomen. «De belangrijkste boodschap is dat grote pandemieën als Covid-19 en de Spaanse griep redelijk waarschijnlijk zijn», zegt professor wereldwijde gezondheid en co-auteur William Pan. Hij benadrukt daarom dat we ons beter inspannen om toekomstige pandemieën te kunnen voorkomen en onder controle te houden.
Risico neemt toe
Want de toekomst brengt weinig beterschap, integendeel: de studie toont aan dat het risico op grote virale uitbraken in snel tempo groeit. Gekeken naar de toenemende snelheid waarmee nieuwe ziekteverwekkers als SARS-CoV-2 de voorbije 50 jaar zijn opgedoken, schat de studie dat de kans op pandemieën drie keer groter kan worden in de komende decennia. Die toegenomen risicofactor in acht nemend, berekenden de onderzoekers dat een pandemie gelijkaardig aan corona een waarschijnlijke kans heeft om binnen de 59 jaar nog eens voor te komen. En wat niet in de paper staat, maar de auteurs er wel als extraatje bij vermeldden: de kans op een pandemie die al het menselijk leven kan uitroeien, is waarschijnlijk binnen de komende 12.000 jaar.
Wat ervoor zorgt dat de kans op een grote pandemie steeds groter wordt, was niet het onderwerp van de studie. Maar onderzoeker Pan kan wel een beredeneerde gok wagen. Hij stelt dat veranderingen in onze voedselsystemen, bevolkingstoename, de afbraak van ons milieu en vaker voorkomende ontmoetingen tussen mensen en ziektedragende dieren belangrijke factoren kunnen zijn.