Drie verdachten in proces MH17 krijgen levenslang, vierde vrijgesproken

De rechtbank bestempelde de drie als «medeplegers» en oordeelde dat ze een rol hadden in het laten aanrukken of afvoeren van het Buk-systeem. Voor Poelatov geldt dat er «geen aanwijzing» is voor zijn tussenkomst, ook staat niet vast dat hij het afvuren van de Buk-raket heeft kunnen voorkomen. De gevolgen van het neerhalen van het toestel zijn volgens de rechtbank «zo ernstig» en de houding van de nu veroordeelde verdachten «zo verwerpelijk», dat een tijdelijke gevangenisstraf niet volstaat, aldus de rechtbankvoorzitter.

De vier mannen waren niet aanwezig in de rechtbank, enkel Poelatov had zich laten vertegenwoordigen door advocaten. Het openbaar ministerie had voor alle vier levenslang gevraagd.

Rebellenleider Girkin, zijn rechterhand Doebinski en garnizoenscommandant Chartsjenko werden eerder door de rechtbank schuldig bevonden aan moord op de 298 mensen aan boord van het vliegtuig. Dat toestel is neergehaald met een Buk-raket, die was afgevuurd vanop een landbouwveld bij Pervomaiskyi in Oost-Oekraïne. Daarover bestaat geen twijfel, had de rechtbank eerder gezegd.

«Vergissing, maar doet niet af aan opzet»

Volgens de rechtbank was er in 2014 sprake van een internationaal gewapend conflict in Oekraïne, tussen Oekraïne en pro-Russische rebellen in de zelfverklaarde Volksrepubliek Donetsk. Die laatsten stonden volgens de rechtbank onder algemene controle van de Russische Federatie. Daarvoor verwees de rechtbank onder meer naar de Russische nationaliteit en de achtergrond bij het Russische leger van enkele rebellen, zoals verdachte Igor Girkin.

De rechtbankvoorzitter zei ook dat de rebellen geen deel uitmaakten van de Russische strijdkrachten. Daardoor kunnen ze geen aanspraak maken op immuniteit onder het oorlogsrecht, aldus de voorzitter.

De raket is volgens de rechtbank met opzet en na een zeker beraad afgevuurd. De rechtbank merkte echter ook op dat werd gedacht dat het doelwit een militair vliegtuig was en niet een burgervliegtuig. «In zoverre moet het een vergissing zijn geweest. Een dergelijke vergissing doet echter niet af aan het opzet en de voorbedachte raad.»

Schadevergoeding

De rechtbankvoorzitter legde uit dat het Buk-wapensysteem primair bedoeld is om vliegtuigen neer te schieten. Het wapen is een «vernietigende raket» en de overlevingskans is «nihil», aldus voorzitter Hendrik Steenhuis. De gevolgen ervan heeft de rechtbank ook zelf kunnen zien tijdens de inspectie van de wrakstukken. «Iedereen die een specialistisch en kostbaar wapen zoals een Buk-raket inzet, zal zich hiervan bewust zijn», klonk het nog.

De Buk-raket had dan ook een «allesvernietigende werking». Het leven van de inzittenden werd «van het een op het andere moment zonder waarschuwing op gruwelijke wijze beëindigd», aldus de rechtbank. Voor de vele nabestaanden is er «een leven voor en een leven na de ramp». Girkin, Doebinski en Chartsjenko zijn dan ook veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding van meer dan 16 miljoen euro aan de nabestaanden.

Oleg Poelatov is vrijgesproken. Volgens de rechtbank is er onvoldoende bewijs dat hij een bijdrage heeft geleverd aan de inzet van de Buk-raket. Een woordvoerder van het openbaar ministerie liet na de uitspraak weten het «omvangrijke» vonnis te zullen bestuderen. Het OM overweegt om in hoger beroep te gaan tegen de vrijspraak van Poelatov.

Steenhuis merkte na het voorlezen van de uitspraak, wat begon rond 13.40 uur en via livestream gevolgd kon worden, nog op dat vrijdag een Russische en Engelse vertaling van de uitspraak online zal komen. De uitspraak donderdag kwam ruim acht jaar na de ramp en meer dan 2,5 jaar na aanvang van het monsterproces. 9 maart 2020 was de eerste procesdag in het zwaarbeveiligde Justitieel Complex Schiphol (JCS) in Badhoevedorp bij Schiphol.

Het passagiersvliegtuig van vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 neergehaald boven Oost-Oekraïne. Het vliegtuig van Malaysia Airlines, een Boeing 777-200ER, was vertrokken van Schiphol en was op weg naar de Maleisische hoofdstad Kuala Lumpur. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven, onder hen veel Nederlanders. Van de inzittenden waren er ook vier met de Belgische nationaliteit.