EU-commissievoorzitter von der Leyen vernederd door Turkse president Erdogan (video)

Het is een beeld dat tot de verbeelding spreekt: Europees Commissievoorzitter von der Leyen die in Ankara vaststelt dat ze geen stoel naast Erdogan krijgt en met een handgebaar uiting geeft aan haar verbazing. Er ontsnapt haar ook een korte "euh".

(Lees verder onder de video.)

Vrouwenrechten

Het incident veroorzaakt deining op sociale media, waar velen stellen dat Erdogan von der Leyen in haar hemd heeft gezet. Dat de ontmoeting onder meer draaide rond het respect voor de regels van de democratische rechtsstaat en de fundamentele mensenrechten, maakt het voorval des te opvallender. Michel en von der Leyen legden Erdogan tijdens hun bezoek ten laste dat zijn land zich had teruggetrokken uit de Conventie van Istanboel, "het belangrijkste instrument in de strijd tegen geweld op vrouwen en kinderen", zoals von der Leyen het noemt.

"Erdogan wreef het er eens goed in hoe hij over vrouwenrechten denkt. Na dit gezien te hebben, vrees ik dat de Turkse terugtrekking uit de Conventie van Istanboel niet snel teruggedraaid zal worden", zei Hilde Vautmans (Open Vld) woensdag in het Europees Parlement. Ook Assita Kanko (N-VA) schiet met scherp: "Deze reis maakt me razend. Het beoogde doel, een verbetering van de onderlinge relatie, is zeker niet bereikt na deze vernederende vertoning", klinkt het. "Wij gaan hierover beide voorzitters aan de tand voelen in het Europees Parlement. Von der Leyen en Michel moeten nu uitleggen hoe het verder moet op die manier zonder respect."

Passieve reactie Michel

Sommigen opperen dat Erdogan wel degelijk de protocollaire regels volgde, maar in het licht van een een ontmoeting tussen toenmalig Europees president Donald Tusk en Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker van enkele jaren geleden lijkt dat vreemd. Die drie mannen zaten toen namelijk wel keurig naast elkaar op drie stoelen.

Niet alleen Erdogan, maar ook Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad, krijgt het op sociale media te verduren omdat hij zijn stoel niet afstond aan von der Leyen. "Als gentleman had ik mijn plaats afgestaan, zeker in dit geval als statement tegenover Erdogan", zegt voormalig CD&V-politicus en ex-presentator Johan Verstreken op Twitter. Een Europese bron, die anoniem wenst te blijven, zegt echter aan Belga dat Michel een diplomatiek incident had kunnen veroorzaken als hij had aangedrongen op een andere opstelling van de stoelen. Ook professor Jonathan Holslag, expert internationale betrekkingen, zegt aan VRT NWS dat Michel "een subtiel signaal had kunnen sturen", maar dat anderzijds het protocol blijft gelden. "Michel en von der Leyen waren in Ankara met een duidelijke opdracht: de banden met Turkije weer versoepelen. Weglopen of boos worden stond dus niet meteen in het draaiboek."

(Lees verder onder de Tweet.)

Von der Leyen: "Mag in de toekomst niet meer gebeuren"

Commissiewoordvoerder Eric Mamer gaf woensdag toe dat von der Leyen "duidelijk verrast" was. "Maar laat mij verduidelijken dat ze desondanks prioriteit gaf aan de inhoud van het gesprek, en niet aan de protocollaire geplogenheden of de vorm." De Commissie wil geen halszaak maken van wat ze ook zelf een "incident" noemt, maar maakt duidelijk dat von der Leyen als voorzitter van de Commissie protocollair op dezelfde hoogte staat als Charles Michel, die voorzitter is van de Europese Raad, de vergadering van de staatshoofden en regeringsleiders van de EU. Von der Leyen is zelf ook volwaardig lid van de Raad.

Von der Leyen heeft haar medewerkers de opdracht gegeven om uit te zoeken hoe het incident precies is kunnen gebeuren, zodat zoiets zich in de toekomst niet meer kan voordoen. In ieder geval was de protocollaire dienst van de Commissie niet bij de voorbereiding van de ontvangst door Erdogan betrokken: wegens de geldende coronamaatregelen was de Europese delegatie die naar Ankara afreisde in omvang beperkt.

"Dat we er geen halszaak van maken, wil niet zeggen dat wat gebeurd is niet van belang is. De voorzitter verwacht dat de instelling die ze vertegenwoordigt protocollair correct behandeld wordt", aldus nog woordvoerder Eric Mamer.