MOVIES. Zweedse cineast zit jaar in het spoor van Greta Thunberg: "Ik dacht dat ik haar maar 2 dagen zou filmen"

In juni 2018 had niemand het verbluffende parcours van Greta Thunberg kunnen voorspellen. Toch richtte de Zweedse cineast Nathan Grossman al op de eerste dag van haar schoolstaking zijn camera op haar, lang voor ze beroemd werd. Geluk of niet, de ervaring heeft Grossman geraakt.
door
quentin.soenens
Leestijd 3 min.

Hoe ben je op het idee gekomen om een anoniem stakend schoolmeisje te filmen?

Nathan Grossman: «Een bevriende regisseur die Greta's familie kende had met haar ouders over haar activisme gebabbeld. Ze hadden hem gevraagd of hij niks kon doen rond de kleine staking die Greta zou organiseren aan het Zweedse Parlement. Omdat die man enkel fictie maakt, stelde hij me voor om het over te nemen, en het idee prikkelde mijn nieuwsgierigheid. Ik dacht dat ik haar een dag of twee zou volgen. Ik zag haar tegen een muur zitten met haar bord naast haar. Toen de voorbijgangers haar aanspraken, besefte ik dat ze echt wel goed op de hoogte was van ecologie.»

Hoe zou je jouw relatie met haar omschrijven?

«We hebben iets meer dan een jaar gedraaid. Het is dus heel geleidelijk gegaan. Toen ik haar in de herfst van 2018 vroeg of ik haar mocht volgen tijdens haar lange reis door Europa, zijn we snel naar elkaar toegegroeid. We brachten veel meer tijd samen door, vooral op de trein. We hebben veel gepraat, en dat heeft onze band gesmeed.»

Heb je ook dingen geënsceneerd? Ik denk bijvoorbeeld aan de scène waar ze danst.

«Nee, helemaal niet! Dat is een van de redenen waarom ik altijd mijn camera bij me had. Je weet nooit wanneer er iets interessants zal gebeuren. Ik merkte van bij het begin dat ze graag danst om haar gedachten te verzetten. Ik had gewoon geluk dat ik op dat moment naast haar zat.»

Er zitten nogal wat politici in de film. Waarom is dat?

«Veel politieke leiders hebben Greta op de korrel genomen, en we wilden laten zien dat het overal ter wereld is gebeurd. Die scènes krijg je echter niet gemakkelijk te pakken. Ik vind de scène met Macron in het Élysée geweldig, maar Obama werd ons geweigerd, zelfs toen hij naar Stockholm kwam. Met de paus was het eerst in orde, en op het laatste moment moest ik vooraan in de massa gaan staan en vandaar filmen.»

Anuna De Wever, het Belgische gezicht van die wereldwijde strijd, duikt ook op in je film.

«Meer dan één keer bovendien. We hebben haar vroeg bij de film betrokken. Ze wou van bij het begin meewerken.»

Heeft Greta naar jouw eigen ecologische engagement gepolst?

«Nee. Ik denk dat ze wel van bij het begin begreep dat het onderwerp me interesseert. Maar als ik eerlijk ben, moet ik toegeven dat Greta me diep geraakt heeft. Al was het maar met de cijfers die ze aanhaalt als ze over het klimaat praat. Vroeger las ik gewoon een artikel en ging verder niet op zoek naar informatie. Nu trek ik de bronnen na om te zien of ze wetenschappelijk steek houden. Je mag zeggen dat Greta me geholpen heeft om de ‘greenwashing' te doorprikken.»

Wat zeg je aan mensen die je film pure propaganda noemen?

«Als dit propaganda is, dan is het alvast niet bijzonder goed gelukt! (lacht) We hebben de kwetsbaarheid en de twijfels van Greta niet weggemoffeld. Maar we wisten dat die kritiek zou komen. We leven in een sterk gepolariseerde wereld, en Greta is een figuur die de meningen verdeelt. Ik moet wel zeggen dat ik nog altijd niet snap waarom zoveel mensen Greta niet lusten.»

Hoe gaat ze zelf om met die kritische reacties, die vaak heel agressief zijn?

«Greta weet hoe ze die moet plaatsen. In de film zie je haar hard lachen met zulke van de pot gerukte commentaren. Ze vindt ze zodanig samenzweerderig dat ze haar niet raken. Haar echte probleem is dat het publiek en de politiek van haar verwachten dat ze hoop kan bieden. Als ze hoort dat er een massa volk naar haar komt luisteren, zegt ze altijd dat die mensen voor zichzelf gekomen zijn. De verantwoordelijkheid moeten we met zijn allen delen.»

Stanislas Ide