Deze mensen moet je volgens studie eerst het vliegtuig op laten

Minutenlang wachten in het gangpad van het vliegtuig terwijl de man voor je zijn koffer maar niet op z'n plek krijgt en de vrouw twee rijen daarvoor drie keer moet opstaan om haar laptop, boek en leesbril uit haar trolley te halen: een spelletje 'Mens-erger-je-niet' is er niets tegen. Toch doen we er goed aan om trage mensen eerst te laten opstappen.
door
nina.vandenbroeck
Leestijd 3 min.

Vliegtuigmaatschappijen laten passagiers die reizen met kleine kinderen of zij die extra hulp nodig hebben vaak eerst op het vliegtuig. Met andere woorden krijgen diegenen die vaker het traagst hun vliegtuigzitje innemen voorrang op de snellere passagiers. Dat lijkt in te gaan tegen onze intuïtie, maar volgens een nieuwe studie is trage passagiers eerst aan boord laten wel degelijk het meest efficiënt en tijdsbesparend.

Complexe puzzel

Het boarden van vliegtuigen is een complexe puzzel waar fysici zich al jaren over buigen. Vliegtuigmaatschappijen probeerden dan ook al veel inscheepprocedures uit om het proces zo snel en efficiënt mogelijk te laten verlopen. Vertraagde vluchten hebben immers een wijdverspreid effect op het internationale vliegnetwerk en moeten zoveel mogelijk vermeden worden. De onderzoekers van de nieuwe studie, die gepubliceerd werd in de Physical Review, gebruikten Lorentsiaanse geometrie om het vraagstuk op te lossen. Ze behandelden het inscheepproces daarbij als een zich herhalend proces uit twee stappen: enerzijds het bereiken van de toegewezen stoel, en daarna het wegstoppen van de bagage en het effectief gaan zitten.

Tegelijk gaan zitten

De toegepaste geometrie gaf dus als resultaat dat het maar liefst 28% efficiënter is om tragere passagiers eerst te laten inschepen. Bovendien verandert dit resultaat niet als het percentage trage passagiers hoger of lager is, als de verhouding tussen de snelheid van trage en snelle passagiers groter of kleiner is of als er meer of minder passagiers in het gangpad opgestopt zitten. De verklaring achter deze efficiënte methode is simpel: het komt erop neer zoveel mogelijk mensen tegelijk moeten gaan zitten. Wanneer je trage mensen eerst laat instappen, heb je meer kans dat er nog een aantal trage mensen gaan zitten op hetzelfde moment dat de snellere passagiers ook al hun plek hebben gevonden. Laat je eerst de snellere passagiers instappen, zitten die echter gegarandeerd al op hun plek terwijl de trage nog koffers in het kastje moeten stouwen. Van tegelijk gaan zitten - wat dus het meest efficiënt is -, is dan geen sprake meer.

Zand en stenen

Fysicus Jason Steffen legt het uit met de volgende analogie: "probeer eens zand en stenen in een bokaal te stoppen. Als je de stenen eerst in de bokaal legt, kan je nog veel zand bij in de bokaal steken. Het zand vult immers de gaten tussen de stenen op. Stop je er echter eerst het zand in, is er nog weinig plaats over voor de stenen." Het is dus best om de snelle passagiers, net als het zand, tussen de tragere passagiers door te laten sijpelen. Natuurlijk is een wiskundig model nooit sluitend. Met factoren zoals menselijk gedrag wordt bijvoorbeeld geen rekening gehouden. First-class -en frequent flyer-passagiers zijn het immers gewend om eerst te mogen inschepen. Ook in tijden waarin vele passagiers enkel handbagage meenemen om extra kosten te ontlopen, kan de competitie om plaats in het bagagekastje voor vertraging zorgen.