Politieke instabiliteit in Berlijn en Rome steekt Europese bankenunie stokken in de wielen
De voltooiing van de Europese bankenunie lijkt, in tegenstelling tot eerdere indicaties, toch niet van de grond te komen, nu de positie van de Duitse minister van Financiën Olaf Scholz onduidelijk is geworden en de Italiaanse regering intern verdeeld is. De Italiaanse eerste minister Giuseppe Conte dreigt er zelfs expliciet mee de reeds overeengekomen aanpassing van het Europees noodfonds ESM tegen te houden. Een maand geleden maakte minister van Financiën Scholz een opvallende opening. Duitsland zou eindelijk bereid zijn te praten over een Europees depositogarantiestelsel, op voorwaarde dat het niet tot een financiële transfer in de richting van de zuidelijke lidstaten zou leiden. Meteen leek de impasse over verdere stappen in de totstandkoming van een echte Europese bankenunie doorbroken.
Afgelopen weekend echter werd Scholz verrassend genoeg niet tot de nieuwe voorzitter van de Duitse sociaaldemocratische SPD verkozen. Die eer was weggelegd voor het duo Norbert Walter-Borjans en Saskia Esken. Meteen is het onduidelijk geworden wat de positie van Olaf Scholz en de SPD nog is in de regering van bondskanselier Angela Merkel. Walter-Borjans en Esken willen namelijk opnieuw gaan onderhandelen over het regeerakkoord met Merkels CDU en de CSU.
Het gemeenschappelijk Europees stelsel voor de bescherming van spaartegoeden wordt later vandaag besproken tijdens de eurogroep. Ook de hervorming van het Europees Stabiliteitsmechanisme passeert de revue. Daarover werd reeds eerder een akkoord bereikt, maar een week voordat de Europese leiders die hervorming definitief afkloppen op hun top van 12 en 13 december ligt Italië plots dwars. Onder impuls van de extreemrechtse oppositiepartij Lega en haar kopman Matteo Salvini gaat de Vijfsterrenbeweging op de rem staan. Vicepremier Luigi Di Maio eist aanpassingen aan het akkoord.
De hervorming van het ESM is een eerder technische kwestie. De Italianen hebben het naar eigen zeggen moeilijk met de bepaling die de houdbaarheid van overheidsschuld meer gewicht geeft bij het toekennen van ESM-steun aan noodlijdende banken. Ook al spreken experten van een theoretisch risico, de Italianen zien de bui al hangen. Een groot deel van de (torenhoge) Italiaanse staatsschuld is namelijk in handen van de binnenlandse financiële sector.
In een interview met de krant Corriere della Sera zegt premier Giuseppe Conte vandaag dat zijn land de hervorming van het ESM zal tegenhouden als de voorstellen met betrekking tot de bankenunie tegen de Italiaanse belangen ingaan. "Dit is geen chantage, want het gaat om een pakket, waarbij alles op tafel wordt gelegd. U kan er vanop aan dat ze ons niet zullen bedotten." De politieke realiteit is dat de regering van Conte - met de populistische Vijfsterrenbeweging en de sociaaldemocratische Partito Democratico als coalitiepartners - vreest voor de toorn van Salvini als er wordt ingestemd met al te ambitieuze Europese plannen.
Een en ander lijkt er voor te zorgen dat de discussie over de Europese bankenunie nog steeds niet van de grond komt. Of toch niet voor de rust in Berlijn en Rome is weergekeerd.
bron: Belga