MOVIES. Ken Loach en Paul Laverty fileren de moderne arbeidsmarkt in hun film ‘Sorry We Missed You'

Twee keer graaide Ken Loach al de Gouden Palm mee in Cannes met zijn geëngageerde cinema, in 2006 met het Ierse onafhankelijksdrama 'The Wind That Shakes the Barley' en 10 jaar later met 'I, Daniel Blake', over een man die na een werkongeval klem raakt in de papiermolen van de sociale zekerheid. Ook zijn nieuwe film 'Sorry We Missed You' stond dit jaar op het programma van het festival. Het is het verhaal van een gezin dat onder spanning komt omdat de ouders zich moeten kapotwerken om rond te komen. We mogen de film zien als een soort verlengstuk van 'I, Daniel Blake', vertelt Paul Laverty, de Schotse schrijver die al sinds 'Carla's Song' in 1996 de scenario's levert voor Loach' werk.

Wat gaf je het idee om 'Sorry We Missed You' te schrijven?

Paul Laverty: "Ken Loach en ik zijn goeie vrienden, en we praten altijd over allerlei dingen, van film over voetbal tot politiek. Een verhaal kan dus overal vandaan komen. In dit geval kregen we het idee toen we tijdens de voorbereiding op 'I, Daniel Blake' verschillende voedselbanken bezochten. Daar stelden we vast dat veel van de mensen die eten kwamen halen eigenlijk een job hadden. Alleen verdienden ze daarmee niet genoeg om rond te komen. En veel van hen werkten in de klusjeseconomie of met een nulurencontract [zonder vaste werkuren, nvdr] of via interimbureaus. Ze hadden dus geen garantie op werk. Hun inkomsten werden aan- en uitgedraaid, zoals een waterkraantje. Bovendien ontdekten we dat drie op de vier kinderen die opgroeien in armoede minstens één werkende ouder hebben. Dat is hallucinant, en het toont hoezeer de arbeidsmarkt veranderd is."

Aan het begin van de film hoor je Ricky, het hoofdpersonage, zeggen dat hij liever zijn eigen baas is. Als freelancer snap ik perfect wat hij bedoelt.

"Daar kan ik inkomen. Ik ben zelf ook freelancer. Maar je moet beseffen dat je gokt met je leven. De klusjeseconomie is prima als je jong en gezond bent en weinig verantwoordelijkheden hebt. Maar wat als je er even doorheen zit, of als je een ongeval hebt of ziek wordt? Of als er iets gebeurt met je bestelwagen, zoals in het geval van Ricky? In de klusjeseconomie schuift het bedrijf alle risico's door naar de arbeider, en de stress die dat met zich meebrengt, is voor veel mensen loodzwaar om te dragen. Om nog te zwijgen over de druk op het gezinsleven."

Je bent gaan praten met koeriers om hun ervaringen op te tekenen. Hoe was dat?

"Heel verrijkend. Ik ben met hen op pad geweest, om te zien wat zij meemaken. Dan besef je pas hoeveel stress ze moeten verdragen en hoe zwaar de job van een pakjesbezorger is. Na een werkdag van 10 uur zien ze er compleet grauw uit, ze hebben geen tijd om te eten, ze moeten een plastic fles meenemen om te kunnen plassen, ze zuipen energiedrankjes om op de been te blijven. Ze zijn enorm gefrustreerd als het internet weer wegvalt of als ze in de file staan, want kunnen ze zich niet aan hun opgelegde leveringsschema houden. Als je een paar dagen met hen meerijdt, gaan je ogen snel open. Ze zijn voortdurend op de baan, en dan zijn ze vaak te uitgeput om veel te vertellen. Ze praten graag over hun leven, maar om de verhalen te horen, moest ik wel naar de depots gaan, naar de parkings waar ze 's ochtends staan te wachten."

Ricky's verhaal is maar de helft van de film. We zien ook wat zijn vrouw Abbie meemaakt, die thuisverpleegster voor bejaarden is. Waarom wou je haar erbij?

"Om te tonen dat zij op haar manier ook voortdurend gemonitord en gemeten wordt. Zij heeft een nulurencontract, nog zo'n onwaarschijnlijk systeem. Ik heb met veel verzorgers gepraat die 's morgens een paar uur werk krijgen, daarna valt er een gat in hun dag waarvoor ze niet betaald worden, en 's avonds mogen ze dan weer even aan de slag. Sommigen worden per half uur of zelfs per kwartier betaald. En de reistijd is op hun eigen kosten. Het gevolg is dat Abbie en Ricky geen tijd hebben om zich met hun kinderen bezig te houden. Alles wordt geregeld via de telefoon, en als avondeten kunnen ze iets in de microgolf steken. Die manier van werken is catastrofaal voor een gezin, dat het moet hebben van een routine en een vast levensritme."

Ruben Nollet / @rubennollet