Genocide Rwanda - Rwanda herdenkt zondag 25e verjaardag genocide
In de Rwandese hoofdstad Kigali wordt zondag de 25e verjaardag van de genocide herdacht. Het kleine land in Centraal-Afrika maakte in de 25 jaar sinds de verwoestende genocide een grote economische sprong voorwaarts, maar de trauma's zijn nog lang niet geheeld. Daarnaast blijven nog heel wat vragen onbeantwoord over wat zich tijdens die ruim honderd dagen durende genocide precies heeft afgespeeld. De Rwandese president Paul Kagame zal zondag een periode van honderd dagen nationale rouw openen door een vlam aan te steken in het Kigali Genocide Memorial. Daarna volgt een plechtigheid in het Amahoro-stadion. Die plechtigheid zal bijgewoond worden door de Belgische premier Charles Michel. De Franse president Emmanuel Macron was ook uitgenodigd, maar wordt "vanwege agendaproblemen" de grote afwezige. Macron stuurt het parlementslid Hervé Berville, een Rwandese wees die door een Frans gezin werd geadopteerd. Macron hoopt dat deze beslissing getuigt van zijn wil om een nieuwe relatie met Rwanda op te bouwen.
In aanloop naar de herdenking in 2014 verweet de Rwandese president Paul Kagame Frankrijk medeplichtig te zijn aan de genocide. De Fransen stuurden daarop hun kat naar de herdenking. Ook België kreeg in 2014 een veeg uit de pan van Kagame, vanwege zijn rol in de koloniale periode.
In 2014 zakte toenmalig premier Di Rupo niet af naar Kigali, maar twee van zijn regeringsleden deden dat wel. Onder de honderdduizenden Rwandese slachtoffers waren immers ook een twintigtal Belgische slachtoffers. De bekendsten zijn natuurlijk de tien VN-blauwhelmen die instonden voor de bescherming van de Rwandese premier Agathe Uwilingiyimana die een radiotoespraak moest houden om de bevolking op te roepen tot kalmte. Zij werden op 7 april, de dag na de crash van het vliegtuig van president Juvénal Habyarimana, in koelen bloede vermoord. Tijdens de genocide kwamen nog twaalf andere Belgen om. Michel zal op maandag in Camp Kigali, waar de para's vermoord werden, eer betuigen aan alle Belgische slachtoffers.
België had 480 blauwhelmen gestuurd om deel te nemen aan de VN-missie UNAMIR, die over de vrede en de toepassing van de akkoorden van Arusha moesten waken. De Belgische para's stonden in voor hoofdstad Kigali, de gevoeligste regio.
Thema van de plechtigheid wordt dit jaar "herinneren, eenheid en vernieuwing". De klemtoon zal er liggen op de jeugd: die heeft de genocide niet meegemaakt, maar krijgt nog altijd te maken met de gevolgen.
"Tijdens de 25 voorbije jaren was de grote zorg of de grote uitdaging van Rwanda het herstel van de nationale eenheid", aldus Jean-Damascène Bizimana, secretaris-generaal van de Rwandese commissie van de strijd tegen genocide. "Het was de afgelopen 25 jaar nodig alle Rwandezen te doen begrijpen dat we hetzelfde land delen, dezelfde rechten. De opbouw van een rechtstaat is dus een essentiële en voorname uitdaging geweest."
In die zoektocht naar verzoening heeft het gerecht een rol gespeeld. Voor het Rwanda-tribunaal werden tientallen Hutu-verantwoordelijken van de genocide veroordeeld. Leden van de FPR, die vandaag het land leiden en wier rol in de genocide evenmin onbesproken was, moesten niet terechtstaan voor die rechtbank. In Rwanda zelf zijn zowat 2 miljoen gewone Rwandezen bericht door volksrechtbanken, zogenaamde gacaca's. Volgens critici van het Rwandese regime is de sociale consensus die het gevolg zou zijn van die rechtbanken, slechts schijn en is die enkel een bewijs van de greep die Kigali heeft op de hele Rwandese samenleving.
bron: Belga