Congolese verkiezingen - "Kinshasa organiseert verkiezingen om ze te winnen"
De Congolezen kunnen zondag, met twee jaar vertraging, dan toch een nieuwe president en een nieuw parlement verkiezen. Het is maar de vraag of de Congolezen echt een keuze zullen hebben. Het regime organiseert die verkiezingen alleszins niet van harte, meent onafhankelijk Congo-expert Kris Berwouts. "Na twee jaar uitstel kunnen ze niet anders meer, en ze willen die verkiezingen per se winnen. Daarvoor gaan ze alle repressie, fraude en intimidatie ontplooien die ze daarvoor nodig achten." Zoals bekend is huidig president Joseph Kabila geen kandidaat meer, en het hele staatsapparaat schaart zich achter de kandidaat van het regime, Emmanuel Ramazani, ook al is het regime intern verdeeld. De grootste vraag wordt hoe de straat en de buurlanden de dag nadien zullen reageren.
Berwouts twijfelt er niet aan dat het regime alle middelen zal gebruiken om Ramazani op de troon te hijsen die nu nog wordt bezet door Kabila, twee jaar na het aflopen van zijn tweede en volgens de grondwet laatste mandaat. "Ramazani is niet populair, en is een onbekende vertegenwoordiger van een onpopulair regime", analyseert Berwouts.
Om Ramazani toch verkozen te krijgen, kan het regime onder meer vertrouwen op kiezerslijsten waarmee gesjoemeld werd en controversiële stemmachines. Die zijn de verantwoordelijkheid van de onafhankelijke kiescommissie, maar dat orgaan wordt niet als onpartijdig gezien.
Ook Nadia Nsayi, beleidsmedewerker Congo bij Broederlijk Delen en Pax Christi, denkt niet dat Ramazani een kans maakt als de verkiezingen eerlijk zouden verlopen. "Hij is inderdaad niet populair, en belangrijker nog: hij moet een bilan verdedigen dat de bevolking als negatief percipieert", aldus Nsayi.
Enkele dagen voor de verkiezingen is het nog koffiedik kijken hoe de straat zal reageren op een verkiezing van Ramazani in een stembusgang die velen als frauduleus zullen bestempelen - terecht, vinden zowel Berwouts als Nsayi. "Het valt nog te bezien of oppositieleiders Martin Fayulu en Felix Tshisekedi erin zullen slagen de onvrede die aan de basis bestaat tot een politieke agenda zullen kunnen transformeren", zegt Berwouts. "En zal dat geweldloos zijn? " Nsayi vreest dat het straatprotest bloedig neergeslagen zal worden.
De afgelopen jaren wonnen de buurlanden ook aan belang in de Congolese crisis, ten koste van het westen. Voor Berwouts is het de verdienste van die buurlanden, en vooral Angola, dat Kabila zich geen derde keer kandidaat heeft gesteld. "Het is moeilijk hard te maken, maar ik denk dat Kabila was doorgegaan als het van hem afhing", meent Berwouts. "Dat hij nu Ramazani heeft aangeduid, toont dat hij vatbaar is voor druk, maar door iemand te kiezen die op de EU-sanctielijst staat, steekt hij zijn middelvinger op aan het Westen."
Zal het Westen, dat de voorbije maanden en jaren hamerde op een vredige campagne en stembusgang, instemmen met het resultaat? "In het verleden is ook veel over democratie gepraat, maar toen is men toch ook ver gegaan in het aanvaarden van ondemocratische toestanden", aldus Berwouts. "Het zou toch een stijlbreuk zijn mocht dat nu anders zijn."
bron: Belga