SDG: Inkomensongelijkheid is stabiel in België, maar ze bestaat

Armoede terugdringen, is een van de doelstellingen van de internationale gemeenschap. Maar het succes ervan wordt bedreigd door de inkomensongelijkheid. De rijkdom in de wereld blijft wel groeien, maar is meer en meer in handen van een kleine, bevoorrechte groep. België doet het niet slecht op dit vlak, al blijft ook bij ons de inkomensongelijkheid bestaan.
door
Axelle.Lot
Leestijd 3 min.

De inkomenskloof tussen de armsten en de rijksten wordt almaar dieper. Ondanks de wil van de internationale gemeenschap om ook de armsten van de groei te laten genieten, zijn de cijfers die Oxfam publiceerde naar aanleiding van de Davos-top alarmerend. In 2017 kwam 82% van de nieuwe gecreëerde rijkdom in handen van de rijkste 1% van de bevolking. De armste 50% kreeg geen cent.

Bij ons zijn de cijfers stabieler. België behoort tot de beste leerlingen op het vlak van inkomensongelijkheid. "Onze indicator is beter dan in de meeste andere landen. Maar er blijft wel ongelijkheid bestaan. Het netto-inkomen van de rijkste 20% is vier keer hoger dan dat van de armsten", zegt Henk Van Hootegem, adjunct-coördinator van het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting.

AFP PHOTO / R. Asad

Sociale bescherming en overleg

Die vrij goede resultaten zijn vooral te danken aan ons robuuste socialezekerheidssysteem en de sterke sociale dialoog in de gewesten. Hoewel de cijfers stabiel zijn op het niveau van de volledige bevolking, zijn er sterke variaties als we bepaalde bevolkingsgroepen isoleren. “Voor ouderen is de situatie verbeterd. Maar voor laaggeschoolden is ze verslechterd”, vat Henk Van Hootegem samen.

In deze context blijft het armoedepercentage relatief stabiel. Hoewel inkomensongelijkheid niet dezelfde indicatoren heeft als armoede, veroorzaakt het een vaak het ander en kruisen de gevolgen elkaar. “Je krijgt moeilijker toegang tot verschillende rechten zoals huisvesting of onderwijs... En het is ook moeilijker om je rechten te claimen”, besluit Henk Van Hootegem.

"We dreigen de strijd tegen armoede te verliezen"

Maaike Vanmeerhaeghe van Oxfam waarschuwt dat als de inkomensongelijkheid blijft groeien de strijd tegen armoede zal verloren worden.

Maaike Vanmeerhaeghe

Hoe zit het met de ongelijkheid in de wereld?

"Op wereldniveau is de inkomensongelijkheid in de meeste landen toegenomen in vergelijking met de jaren 80. Zeven mensen op tien leven in een land waar de ongelijkheid is gegroeid, vooral omdat in grote landen zoals China en India de inkomensongelijkheid echt ontploft is."

Wat is het grootste risico van inkomensongelijkheid?

"Als die te extreem wordt, heeft dat een impact op de armoedebestrijding. In het kader van de millenniumdoelstellingen, tussen de jaren 1990 en 2010, schreeuwden politici van de daken dat de strijd tegen armoede een groot succes was. En de resultaten waren inderdaad goed. Het aantal mensen dat in extreme armoede leeft, is met de helft gedaald. Maar wat er niet bij gezegd wordt, is dat als de inkomensongelijkheid in die periode niet was toegenomen, 200 miljoen mensen extra uit hun extreme armoede zouden geraakt zijn. Zelfs 700 miljoen als de inkomensongelijkheid was gedaald. Erger nog, als de inkomensongelijkheid niet kleiner wordt, zullen er in 2030 nog altijd 200 miljoen mensen in extreme armoede leven. Als we die ongelijkheid nu niet aanpakken, gaat onze doelstelling om de armoede terug te dringen dus de mist in."

Zijn er nog andere gevolgen?

"Dat hangt af van land tot land, maar over het algemeen heeft ongelijkheid grote gevolgen. Als ze te groot is, kunnen ze een impact hebben op de groei. Ofwel groeit het land wel, maar daalt de armoede niet. En dan is er nog de indirecte impact, sociale problemen, conflicten… Erger nog, grote ongelijkheid beïnvloedt ook het democratische proces. Extreme rijkdom creëert extreme macht die beslissingen beïnvloedt. In de States, bijvoorbeeld, is er een elite die de beslissingen neemt, vaak in het nadeel van de bevolking."

Wat zijn de oorzaken en hoe zijn die te bestrijden?

"De oorzaak van ongelijkheid is het economische systeem. Het neoliberalisme, het idee dat de staat niet moet ingrijpen, dat we moeten privatiseren, de race naar de laagste belastingen... Als we gelijkheid willen, moeten we progressievere belastingstelsels hebben, belastingontduiking en belastingparadijzen aanpakken. De ontwikkelingslanden verliezen elk jaar 100 miljard dollar door belastingontduiking. Dat is vier keer meer dan nodig is om alle ongeschoolde kinderen naar de klas te sturen! Overheden worstelen momenteel met het verlagen van hun belastingtarieven voor bedrijven. Dat is een kortetermijnbeleid dat dringend herzien moet worden."