Van Heemstra met "En we noemen hem" één van de zes kanshebbers op Libris Literatuurprijs

door
Belga
Leestijd 2 min.

"What's in a name?", zo laat Shakespeare zijn wanhopige Juliet verzuchten. In "En we noemen hem" (één van de zes kanshebbers op de Libris Literatuurprijs 2018) van dichter en theatermaker Marjolein van Heemstra draait alles om de naam Frans Julius Johan. Dat moet namelijk de naam worden van het ongeboren kind van van Heemstra.

De naam Frans Julius Johan verwijst naar 'bommenneef', een ver familielid die de status van verzetsheld heeft gekregen. Bommenneef heeft namelijk op Sinterklaasavond van 1946 een aanslag gepleegd op een niet-veroordeelde landverrader.

Maar wanneer de zwangere van Heemstra als een soort privé-detective op zoek gaan naar het verhaal achter de aanslag van bommenneef, blijkt snel dat er barsten komen in de "spiegelgladde mythe". Terwijl de weken van de zwangerschap gestaag wegtikken, gaat het standbeeld van bommenneef aan het wankelen. "Ik wilde de mythe afpellen tot het hart van de zaak, maar de mythe is een ui en heeft geen hart", schrijft van Heemstra.

Door de zoektocht gaan begrippen als schuld en onschuld, heldendom en verraad, zwart en wit aan het schuiven.

Van Heemstra bouwt haar verhaal zorgvuldig op. Ze betrekt de lezer actief bij haar speurtocht. Door telkens nieuwe sporen en brokjes informatie op te lepelen, wordt de lezer uitgenodigd zelf mee de puzzel rond bommenneef te leggen.

Van Heemstra moet daarbij wel toegeven dat ze heeft gesjoemeld met de chronologie en dat ze de waarheid heeft verdicht om te komen tot een afgerond verhaal.

En daar is er een interessante parallel tussen de vertelling en de geschiedenis. Net zoals het verhaal zelf is de overgeleverde (familie)geschiedenis eigenlijk een constructie, een bouwwerk waar de weerbarstige hoeken, de grillige kanten zijn afgevijld.

Maar van Heemstra wil van haar verhaal ook meer maken dan die mooie constructie. Met haar verhaal wil zo ook de geschiedenis ontmaskeren. Ze werpt de lezer onder meer volgende vraag in de schoot: is de geschiedenis de weergave is van wat er gebeurd is, of eerder de weergave van de herinnering van mensen?

bron: Belga