EU werkt aan betere bescherming voor klokkenluiders
Elk bedrijf met meer dan vijftig werknemers of met een jaarlijkse omzet van meer dan 10 miljoen euro, zal intern een systeem op poten moeten zetten waar 'klokkenluiders' terechtkunnen met hun klachten. Dat is één van de voorstellen van de Europese Commissie, die klokkenluiders in de EU na schandalen als Luxleaks of Dieselgate beter wil beschermen. Na Dieselgate, Luxleaks, Panama Papers of het privacyschandaal bij Facebook is het duidelijk dat klokkenluiders vaak belangrijke informatie onthullen. Maar daarbij lopen ze grote risico's: volgens cijfers van de Commissie ondervond 36 procent van de werknemers die wanbeheer binnen hun bedrijf hadden aangekaart, een soort van vergelding.
"Veel recente schandalen waren zonder de moed van die mensen nooit aan het licht gekomen. Ze mogen niet gestraft worden omdat ze gedaan hebben wat juist was en we moeten ze beter beschermen", zegt vicevoorzitter van de Commissie Frans Timmermans. Europa wil bedrijven met meer dan vijftig werknemers of met een jaarlijkse omzet van meer dan 10 miljoen euro daarom verplichten een interne procedure te voorzien voor het omgaan met de meldingen van klokkenluiders. Vertrouwelijkheid is daarbij het sleutelwoord.
Maar daar blijft het niet bij: voor zaken waarmee de klokkenluiders intern niet terechtkunnen, moeten ze naar nationale autoriteiten kunnen stappen. Lukt dat niet, dan moeten ze naar de media kunnen stappen, legt eurocommissaris voor Justitie Vera Jourova uit.
De organisaties mogen de betrokken werknemers op geen enkele manier een straf opleggen wanneer ze naar buiten zijn getreden met hun getuigenissen. Bedrijven die dat wel doen, riskeren sancties. De bewijslast wordt overigens ook omgekeerd: wanneer een organisatie een werknemers bijvoorbeeld ontslaat nadat die wanbeheer heeft gemeld, dan is het aan het bedrijf om te bewijzen dat het ontslag niets met die melding te maken had.
De bescherming van klokkenluiders op Europees niveau geldt enkel voor wie een inbreuk op EU-wetgeving meldt. Het gaat dan onder meer om dierenwelzijn, milieubescherming, witwassen, financieren van terrorisme of voedselveiligheid. Ook de bronnen van onderzoeksjournalisten krijgen Europese dekking. Maar Brussel spoort de lidstaten wel aan om ook op andere terreinen in voldoende bescherming te voorzien. Momenteel hebben slechts tien lidstaten een uitgebreide wetgeving die klokkenluiders beschermt, ons land is daar niet bij.
De nieuwe wetgeving moet tegen de Europese verkiezingen van volgend jaar rond zijn, hoopt Timmermans.
bron: Belga