‘Sacred Water', een kijk in het intieme leven van Rwandese vrouwen

Hoe ben je bij dit toch wel bijzondere onderwerp gekomen?

Oliver Jourdain: "Toevallig, tijdens mijn eerste reis naar Rwanda in 2009. Ik hou van dat land en probeer er minstens één keer per jaar naartoe te gaan. Destijds filmde ik een personage voor een ander project en op een dag vroeg ik hem waarom hij zijn matras liet drogen in de zon wanneer hij de nacht had doorgebracht met een vrouw. In plaats van het grof uit te leggen, vertelde hij het als een sprookje. "Er was eens een koningin die eenzaam was…" Het is dat verhaal dat ik in de film vertel."

Welke plaats heeft deze praktijk in de Rwandese samenleving? Dat is niet meteen duidelijk.

"De film stelt inderdaad veel vragen en ik vind het leuk die niet allemaal te moeten beantwoorden. Het uitgangspunt is het delen van een intiem moment, maar uiteindelijk is dit meer een film over cultuur en overdracht. Het onderwerp van de vrouwelijke ejaculatie is een excuus om binnen te kijken in de intimiteit van een land. Het is geen sekshandleiding. Wie expliciete beelden hoopt te zien, zal teleurgesteld zijn (lacht)."

Vrouwelijke ejaculatie is dus gewoon een brugje om het over Rwanda in het algemeen te hebben.

"Ja, ik vond het belangrijk een ander beeld van het land te tonen. Ik zei tegen de mensen dat ik een film maakte over seksualiteit in Rwanda en iedereen dacht dat het ging over verkrachtingen of besnijdenissen… Maar er zijn bijna geen besnijdenissen in Rwanda. Het is gek hoe bevooroordeeld mensen zijn, maar dat komt omdat ze niks anders zien in de media. We hebben echt een verminkt beeld van de ander, we zijn bang… Ik wou daar komaf mee maken. Zonder te idealiseren, weliswaar. Gewoon tonen dat er andere dingen te zien en te vertellen zijn."

In Europa komt zo'n onderwerp zelden aan bod.

"Bij ons is het inderdaad een beetje speciaal, een soort van ‘niche' in de porno. We zijn gegeneerd om erover te praten. Verrassend genoeg was het moeilijkste in Rwanda een vrouw te vinden die ervoor uitkwam GEEN ‘fonteinvrouw' te zijn. Het is een belangrijke praktijk in hun cultuur, die wordt overgedragen van vrouw op vrouw. Maar wel heel heimelijk, dus mensen praten er moeilijk over."

Vestine, de radiopresentatrice die we zien in de film, praat er wel openlijk over…

"Ja, zij is een echte bulldozer (lacht). Op de radio praat ze over relaties, gezin, waarden… Haar programma is het populairste van het land. Zij vormt een soort van rode draad en dankzij haar heb ik ook veel mensen ontmoet."

Foto R.V.

In hoeverre staat het vrouwelijke genot centraal in deze praktijk? In de film krijg je de indruk dat het meer een mannenzaak is, vooral met de getuigenis van een vrouw die vertelt dat haar vriend boos is omdat ze het niet kan.

"Het was heel belangrijk dat te tonen, om niet de indruk te wekken dat Rwanda het land van het vrouwelijke genot is."

Tja, welk land is dat wel…

"Ja, we zijn er inderdaad nog niet (lacht). Ik denk dat het genot van de man centraal staat. Het sterkt hem te zien dat zijn vrouw geniet. Zijn genot gaat samen met dat van haar. Er is dus wel degelijk genot in het spel. Maar ook enorm veel druk. Vrij ingewikkeld allemaal."

Heeft deze film jou ertoe aangezet ook de Europese seksualiteit te onderzoeken?

"Ik heb veel discussies over de film gehad in een heleboel verschillende landen. Mensen vertelden me persoonlijke dingen, stelden vragen… Dus ja, deze film is ook een spiegel van mijn en van onze seksualiteit. Zijn we echt wel zo open-minded en vrij? Het koppel op het einde van de film dat in bed over intieme dingen praat, is een universeel beeld. Het kan gelijk welk koppel zijn."

Zijn er als blanke man geen grenzen aan wat je over het onderwerp kan ontdekken? Zijn er bepaalde dingen ontoegankelijk?

"Ik heb het zo goed mogelijk proberen doen, maar op een bepaald moment moet je je grenzen kennen. Hoever kan je gaan? Wat heb ik met die vrouwen kunnen delen in termen van intimiteit? Ik heb meerdere groepen vrouwen gefilmd, maar ik had de indruk dat ze vertelden wat ze dachten dat ik wilde horen. Maar dat werkt niet. Het is geen film over het vrouwelijke genot of over genot tout court."

Aanvankelijk had je het blijkbaar nogal moeilijk met het onderwerp?

"Het is een heel riskant onderwerp, vooral vanuit het perspectief van de vrouw. Enkele van mijn feministische vriendinnen vonden dat ik dat niet kon maken. Maar toen ze de film zagen, vonden ze het juist heel interessant. Een van hen organiseert zelfs enkele debatavonden in cinema Aventure in Brussel. Ik zal er vragen beantwoorden van het publiek. Ik vind het leuk dat mijn film polemiek creëert, of mensen hem nu goed vinden of niet. Sommigen vinden hem machistisch, anderen dan weer net feministisch… Des te beter, zolang ze maar reageren!"

Door Elli Mastorou