"Ik wil de lezer meenemen achter de gordijnen van de geschiedenis"
Hoeveel research was er nodig om het verhaal van de sjah te vertellen?
Kader Abdolah: "Het is geen boek waarbij je achter je computer gaat zitten en dat je in een jaar of twee schrijft. Er zijn honderden personages en duizenden historische feiten die allemaal op een begrijpelijke manier verteld moeten worden. Ik ben eigenlijk al sinds mijn jeugd aan dit boek bezig. Niet dat ik zo lang geschreven heb, maar het proces van het schrijven van dit boek begint al bij mijn Iraanse afkomst.
"Ik heb tientallen reisboeken gelezen van rijke Iraanse mannen die in die tijd naar Europa reisden, stomme films gezien over die periode, autobiografieën van westerse koningen gelezen, musea bezocht en een paar duizend krantenknipsels nagekeken. Dat was allemaal nodig om dit boek te kunnen schrijven."
Hoe moeilijk is het om te schrijven in een andere taal dan je moedertaal?
"Ik was al 33 jaar toen ik Iran verliet. Voor een schrijver is dat oud als je een nieuwe taal moet leren. Toch begon ik in het Nederlands te schrijven. Dat was absoluut ongelooflijk moeilijk, en dat is het nog steeds.
Soms vraag ik me af hoe je op je 33ste nog een nieuwe taal kan leren om in te schrijven. Ik heb daar maar één verklaring voor: de magie van de vlucht. Die immigratie geeft je een klomp goud in handen. Door al die veranderingen wordt een nieuwe ik, een nieuwe persoonlijkheid, geboren. Door de ontmoetingen met anderen, met een nieuwe taal en een nieuwe cultuur komt een nieuw soort literatuur tot stand."
Hoeveel van uzelf zit er in de verteller van het boek?
"Ik heb veel van mezelf aan die docent gegeven. Ik was 7 of 8 jaar toen ik met de andere kinderen onder de chador, de sluier, van mijn moeder kroop en verhalen begon te vertellen. Ik vond het fantastisch om op die manier als een koning overal naartoe te kunnen gaan, alles te kunnen doen."
"In dit boek heb ik eigenlijk hetzelfde gedaan. Ik heb de chador van m'n moeder over mijn hoofd getrokken en ben verhalen beginnen vertellen. De sjah reist naar Europa, maar ik reis in zijn zog met hem mee. Ik neem de lezer eigenlijk mee achter de gordijnen van de geschiedenis. Over Europa zijn er duizenden boeken geschreven, maar op die manier heeft niemand ons bijvoorbeeld meegenomen naar de achterkamers van de Belgische koning, naar zijn gevoelens en zijn hart."
Hoe zou de sjah naar de vluchtelingenstroom nu kijken?
"In die tijd waren er nog geen vluchtelingen. Europa was nog helemaal blank. Met het contrast tussen de tijd van de sjah en het Europa van vandaag laat ik zien hoe Europa veranderd is. Nu zijn er 30 miljoen immigranten met een islamitische achtergrond die het continent binnenkomen, toen was er zelfs geen sprake van moslims.
"Met dit boek houd ik de Europeanen eigenlijk een spiegel voor. Je ziet hoe moedig en vitaal het Europa van toen was. Er was geen plaats voor angst voor een vreemde. Nu is Europa gegrepen door angst, en zeker de angst voor immigranten.
Maar één ding is duidelijk. De geschiedenis gaat zijn gang en kan je niet tegenhouden. Die miljoenen immigranten, kan je ook niet stoppen. We kunnen nu wel bang zijn, maar de geschiedenis doet kalm haar werk, en we zullen wel zien welk pad ze volgt."
Jelle Mampaey