Nobelprijsweek is op gang getrapt

Vandaag is de winnaar van de Nobelprijs voor de Geneeskunde bekendgemaakt (zie onder). Het is de eerste van zes Nobelprijzen.
door
Jelle
Leestijd 2 min.

Wie kiest de winnaar?

Duizenden professoren, parlementairen, wetenschappers, oud-winnaars en leden van het Nobelprijscomité kunnen mensen nomineren. De uiteindelijke keuze gebeurt door een Nobelprijscomité dat aangesteld is door de verantwoordelijke instelling. Voor de Nobelprijs voor Literatuur is die instelling bijvoorbeeld de Swedish Academy, voor de Nobelprijs voor Geneeskunde is dat het Karolinska-instituut. Alfred Nobel himself heeft in zijn testament vastgelegd welke institutie verantwoordelijk is voor welke prijs. Voor de Nobelprijs voor de Vrede is dat het Noorse parlement, de ‘Storting'.

Weten we wie kans maakt?

De genomineerden worden pas vijftig jaar later bekendgemaakt. Als er toch namen uitlekken, is dat doordat een van de mensen die mag nomineren, zijn of haar keuze zelf bekendgemaakt heeft. Meestal zijn de namen die circuleren echter niet meer dan speculaties. Zo zouden Paus Franciscus, het Afghaanse vrouwenwielerteam en zelfs Donald Trump volgens de geruchtenmolen dit jaar genomineerd zijn voor de Nobelprijs voor de Vrede.

Wie is Alfred Nobel?

Alfred Nobel was een Zweedse chemicus die leefde van 1833 tot 1896. Hij is het meest bekend voor de uitvinding van het buskruit. Nobel liet in zijn testament opnemen dat de rente die zijn fortuin na zijn dood opbracht, gebruikt moest worden voor de uitreiking van vijf jaarlijkse prijzen. De vijf Nobelprijzen zijn bestemd voor "hen die in het afgelopen jaar aan de mensheid het grootste nut hebben verschaft", zo staat er. De Nobelprijs voor de Economie werd later toegevoegd. De uitreiking van de prijzen vindt elk jaar op 10 december plaats. Dat is de sterfdag van Nobel. Zo staat het immers gestipuleerd in ‘s mans testament.


Japanner krijg Nobelprijs Geneeskunde

De Nobelprijs voor de Geneeskunde 2016 gaat naar de Japanse celbioloog Yoshinori Ohsumi, die onderzoek doet naar autofagie. Dat is het proces waarbij cellen overleven door ongezonde delen van zichzelf ‘op te eten' en opnieuw te gebruiken om energie uit te halen. Het woord ‘autofagie' komt van de griekse woorden voor ‘zelf' en ‘eten'. Dat fenomeen is al langer bekend, maar tot Ohsumi in de jaren 90 een reeks belangrijke experimenten uitvoerde, was er weinig over geweten.


Wanneer?

Geneeskunde: 3 oktober

Fysica: 4 oktober

Chemie: 5 oktober

Vrede: 7 oktober

Economie: 10 oktober

Literatuur: onbekend