Jazzmuzikant Toots Thielemans (94) overleden
"Toots Thielemans is deze ochtend in het ziekenhuis in zijn slaap overleden", zegt manager Veerle Van de Poel. "Toots Tielemans lag sinds vorige maand in het ziekenhuis, nadat hij ten val was gekomen, maar het is niet zo dat er complicaties waren opgetreden. Hij is overleden door ouderdom, zijn lichaam was gewoon op."
Jean Baptiste Frédéric Isidor Thielemans werd op 29 april 1922 in Brussel geboren. Hij groeide op in de volkswijk de Marollen, waar hij op zijn derde al accordeon leerde spelen. Zijn fascinatie met jazz begon tijdens Duitse bezetting. Onder invloed van de Belgische jazzgitarist Django Reinhardt, schakelde de Thielemans over naar de gitaar. In dezelfde periode leerde hij ook autodidactisch de mondharmonica te bespelen.
Zijn internationale doorbraak kwam in 1950, toen hij met Benny Goodman door Europa toerde. Hij verdiende toen ook de bijnaam Toots, naar zijn collega-muzikanten Toots Mondello en Toots Camarata.
Kort daarna emigreerde hij naar de Verenigde Staten, waar hij samenspeelde met muzieklegendes als Charlie Parker, George Shearing, Miles Davis, Quincy Jones, Paul Simon, Ella Fitzgerald, Billy Joel ... In de Verenigde Staten kreeg Toots de aandacht die het Belgische publiek hem niet schonk, wat zou meespelen in de beslissing om in 1957 de Amerikaanse nationaliteit aan te nemen.
Thielemans introduceerde een geheel nieuw geluid in de jazzscene, door tegelijkertijd het melodie te fluiten en gitaar te spelen. Zijn wereldhit 'Bluesette' uit 1962 is hier een voorbeeld van. Het nummer is zo populair dat Toots het later al schertsend zijn pensioenfonds noemde. Ondanks deze frisse wind zou de Brusselse muzikant vooral bekend worden met zijn lievelingsinstrument: de mondharmonica. Als geen ander gaf hij het instrument een vaste plaats in de jazzwereld.
"Ik kan zonder aarzelen zeggen dat Toots één van de grootste muzikanten van onze tijd is. Op zijn instrument behoort hij tot de grootsten die de jazz ooit heeft voortgebracht. Hij mikt op het hart en brengt je aan het wenen. We hebben meer samengewerkt dan ik kan tellen en hij doet mij steeds deed terugkomen voor meer", aldus Quincy Jones in 1995.
Naast concerten stak Thielemans ook heel wat tijd in het componeren van filmmuziek. Onder andere 'Midnight Cowboy', 'The Getaway, 'Sugarland Express' en 'Turks Fruit' worden gesierd door muziek van Toots. De Brusselaar heeft daarnaast ook deuntjes voor 'Sesamstraat', 'Baantjer' en 'Witse' bedacht.
Ondanks zijn Amerikaanse nationaliteit, werd hij in 1997 benoemd tot Commandeur in de Orde van Leopold II. Vier jaar later ontving hij de titel van baron en krijg het twee eredoctoraten van de Brusselse universiteiten. En hoewel hij al ver voorbij de pensioenleeftijd was, bleef Thielemans optreden. Zo blies hij het openingsfeest voor het Belgische EU-voorzitterschap op gang en wordt hij bekroond met een Edison Award op het North Sea Jazz Festival in Den Haag.
"Wat, waar en met wie Toots Thielemans ook speelt, zijn geluid is direct herkenbaar. "De constante hoge kwaliteit en het diverse karakter van zijn muziek rechtvaardigt deze Edison", aldus de jury van het festival.
Enkele jaren later treedt hij met onder andere Herbie Hancock en Kenny Werner op in de befaamde Carnegie Hall in New York. Na een drukke concertzomer wordt hem in 2006 opgelegd om het kalmer aan te doen, maar de jazzmuzikant is niet weg te houden van het podium.
In 2012 viert Toots zijn negentigste verjaardag. Het jaar wordt een heus 'Tootsjaar', met verjaardagsconcerten op acht locaties in België, een expo over de jazzlegende in Brussel en twee speciale concerten in het New Yorkse Rose Theater.
Pas in 2014 zet Toots Thielemans een punt achter zijn muzikale carrière. Hij voelt zich niet sterk genoeg om een volledig concert te spelen en annuleert alle geplande optredens om zijn publiek niet teleur te stellen. Dat jaar bestijgt hij alsnog het podium van Jazz Middelheim, het festival waar hij peter van was en waar hij tot dan elke editie speelde.
Toots overleed op 22 augutus 2016 in een Belgisch ziekenhuis in zijn slaap.