Dertig jaar Tsjernobyl - Dertig jaar geleden ontplofte kernreactor in Tsjernobyl
Het is dinsdag exact dertig jaar geleden dat een ontploffing plaatsvond in de kerncentrale van Tsjernobyl, in de toenmalige Sovjet-Unie. Vandaag is het nog altijd onduidelijk hoeveel dodelijke slachtoffers het grootste ongeval in de geschiedenis van de kernenergie heeft veroorzaakt. Op zaterdag 26 april 1986 om 1.23 uur 's nachts ontplofte reactor 4 in de kerncentrale van Tsjernobyl door een mislukte veiligheidstest van de koelinstallatie. Door de explosie kwam tien dagen lang een grote hoeveelheid radioactiviteit vrij. Zowat 116.000 mensen, in een gebied van meer dan 4.000 vierkante kilometer, moesten na de kernramp geëvacueerd worden. Onder meer het nabijgelegen stadje Prypiat werd volledig ontruimd.
Tsjernobyl ligt in het noorden van het huidige Oekraïne, maar de ramp had een impact op een veel groter grondgebied. De radioactieve wolk trok namelijk over het vlakbijgelegen Wit-Rusland, over het westen van Rusland en vervolgens ook over Scandinavië en West-Europa. De radioactiviteit bereikte begin mei ook België.
De eerste dagen en weken na de ramp kwamen 28 brandweerlui en werknemers van de kerncentrale om het leven. De daaropvolgende jaren werden ook bijna 600.000 mensen (de zogenaamde 'liquidators') uit de hele Sovjet-Unie ingezet voor de opruimwerken. Heel wat van hen lijden vandaag nog altijd aan de gevolgen van de blootstelling aan de radioactieve straling.
Hoeveel slachtoffers er in totaal door het kernongeval overleden zijn, is nog altijd onderwerp van discussie. Experts vermoeden dat enkele tienduizenden overlijdens aan de ramp in Tsjernobyl kunnen toegeschreven worden. De milieuorganisatie Greenpeace heeft het zelfs over 100.000 doden. Maar Unscear, een wetenschappelijk comité van de Verenigde Naties, maakt melding van 31 overlijdens, terwijl in een VN-rapport uit 2005 gesproken wordt over "tot 4.000" vastgestelde of toekomstige overlijdens in de drie zwaarst getroffen landen.
De omvang van de ramp kon ook zo hoog oplopen omdat het afbrokkelend Sovjetregime, onder leiding van de toenmalige secretaris-generaal Michail Gorbatsjov, er dagenlang het zwijgen toe deed. Het was Zweden dat, twee dagen na de ramp, als eerste aan de alarmbel trok omdat er een verhoogde hoeveel radioactiviteit werd vastgesteld. Later die dag berichtte het persbureau Tass voor het eerst over de ramp. Voor de eerste publieke verklaring van Gorbatsjov was het wachten tot 14 mei.
bron: Belga