Panama Papers werpen nieuw licht op fiscale paradijzen
Een jaar lang werkten 400 journalisten uit 80 landen aan een grootschalig onderzoek, waarop de publicatie volgde van 11,5 miljoen bestanden, goed voor 2,6 terrabyte aan informatie over de "globalisering van de corruptie (van de elite)". De informatie werd uitgebracht door het Internationaal Consortium van Onderzoeksjournalisten (ICIJ), waar ook journalisten van De Tijd en Knack deel van uitmaken. Gebruik maken van belastingparadijzen is niet verboden, maar wanneer zulke vennootschappen gebruikt worden om zwart geld wit te wassen, is dat strafbaar. Op dit moment is niet bekend in hoeveel gevallen uit de Panama Papers het gaat om ‘legale' ontwijking enerzijds dan wel illegale ontduiking anderzijds.
De Panama Papers zijn genoemd naar het Panamese advocatenkantoor Mossack Fonseca, een van dé geviseerde leveranciers van offshore-deals. "We zijn gehackt, dit is een misdaad", reageerde oprichter Ramon Fonseca Mora. Het onderzoek onthult dat toppolitici, miljardairs en beroemdheden, maar ook terroristen en ‘gewone' ondernemers en burgers in totaal 214.000 mantelbedrijven hebben opgericht in de Britse Maagdeneilanden, de Bahama's en de Seychellen.
Door de gelekte documenten ging de alarmbel af bij de belastingdiensten in meerdere landen. In ons land gaf federaal minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) de Bijzondere Belastinginspectie (BBI) de opdracht onderzoek te doen naar de Belgen die genoemd worden in Panama Papers. Ook ondernemersorganisatie Unizo pleit voor een verdere doorlichting. "Er is niets mis met fiscale optimalisatie, maar illegale fiscale constructies stoten kmo's en zelfstandigen die alles wel correct doen tegen de borst", reageert topman Karel Van Eetvelt.
Deze grote namen zijn erbij
De eerste naam die het Internationaal Consortium van Onderzoeksjournalisten (ICIJ) loste, is Franco Dragone, de man achter Cirque du Soleil. Uit de voetbalwereld worden onder andere voetbalster Lionel Messi, ex-UEFA-voorzitter Michel Platini en Juan Pedro Damiani, een lid van de ethische commissie van de FIFA, in de documenten genoemd.
Maar liefst 72 staatshoofden - waaronder de presidenten van Oekraïne (Petro Poroshenko) en Argentinië (Mauricio Macri) staan op de gelekte lijst, en ook Vladimir Poetin wordt in verband gebracht met de zaak.
En België?
Ook de Belgen blijken bedreven in het oprichten van schermvenootschappen. Minstens 732 inwoners creëerden via het advocatenkantoor van Mossack Fonseca 1.144 bedrijven in 11 verschillende belastingparadijzen. Het grootste aantal (161) woont in de provincie Antwerpen. Het gaat om mensen uit de diamantsector en de Belgische haute finance, maar ook om zelfstandigen zoals dokters, adocaten, ontwerpers, sporters en gewone burgers.
Pas in mei willen de journalisten alle namen bekendmaken, maar naast de Italiaans-Belgische choreograaf Franco Dragone wordt ook het geslacht Spoelberch al geviseerd. De rijkste Belgische familie, die de belangrijkste aandeelhouder van de biergigant AB InBev is, bezit volgens De Tijd "een zodanig kluwen van Panamese vennootschappen dat sommige telgen zelf het overzicht verliezen".
"In België moet de fiscus zich concentreren op ‘maar' 732 mensen. En als nagegaan wordt wie daarvan reeds een regularisatie achter de rug heeft, dan denk ik dat een groot stuk van het werk al gedaan is. Het wordt dus een oefening die zeker beheersbaar is en op relatief korte termijn kan afgerond worden", reageert fiscaal expert en hoogleraar Michel Maus in Metro.