Tips & tricks: macrofotografie

Met close-up- of macrofotografie gaat er een compleet nieuwe wereld open. Alledaagse objecten veranderen voor het oog van je camera in fascinerende onderwerpen. De betekenis van de term ‘macrofotografie' is in de loop der jaren veranderd. Oorspronkelijk verwees de term naar fotografie waarbij de foto even groot of groter was dan het onderwerp. Maar de huidige betekenis van ‘macro' en ‘close-up' is minder vastomlijnd en de twee termen worden nu vrijwel uitwisselbaar gebruikt.

Profiteer t.e.m. 31/12/2015 van de exclusieve Metro-korting bij Smartphoto: -25% op alles en gratis verzending vanaf 20 euro! Bestel snel de origineelste fotogeschenken en -decoraties met actiecode METROXMAS via www.smartphoto.be/nl/metro.

Apparatuur

Bij macrofotografie houd je de camera meestal dichter bij het onderwerp. Het effect van een beweging van je camera is dan groter, waardoor de foto onscherp kan worden. Als je een statief gebruikt, blijft de camera tijdens de belichting stabiel.

Je kunt het beste een stevig statief gebruiken, maar elk statief is beter dan geen statief. Fotografeer je voorwerpen die je op een tafel kunt plaatsen, dan kun je ook een tafelstatief gebruiken.

Het beste accessoire voor close-upfoto's is een macro-objectief. Een macro-objectief bevestig je op de gewone manier op je camera, waarna je oneindig kunt scherpstellen. Maar dankzij het grotere scherpstelbereik kun je levensgrote foto's maken.

Macro-objectieven zijn prima als je vaak close-upfoto's maakt, maar een minder kostbare optie is een close-upfilter. Zo'n filter schroef je voor het bestaande objectief. Een close-upfilter neemt weinig ruimte in beslag, maar kan de mogelijkheden van een cameraobjectief van karakter veranderen. Het is het ideale accessoire als je niet te veel wilt meenemen.

Een andere mogelijkheid is de extension tube. Ook dit accessoire kun je in combinatie met je huidige objectief gebruiken. Een extension tube plaats je tussen het objectief en de camera, waardoor de afstand tot de sensor groter wordt en je de camera dichterbij het onderwerp kunt scherpstellen. Een extension tube is het beste geschikt voor cameraobjectieven met een brandpuntsafstand van 100 millimeter en minder.

Compositie en scherpstellen

Houd het onderwerp in het midden van het kader als je de camera dichterbij brengt, dat maakt het beeld vaak boeiender. De achtergrond wordt minder belangrijk, want die is meestal onscherp. Dat komt omdat de scherptediepte minimaal is. De scherptediepte is het gebied van de foto dat scherp is. Wanneer je een landschap fotografeert met een groothoekbradpuntsafstand, kan de scherptediepte variëren van enkele meters voor de camera tot oneindig. Maar met macrofotografie is de scherptediept uiterst beperkt, soms tot niet meer dan enkele millimeters.

Als je kiest voor diafragmaprioriteit AE en een klein diafragma, zoals f/16 of f/22, neemt de scherptediepte iets toe, maar dit betekent wel dat je een langere sluitertijd moet instellen, met het risico kan dat de foto onscherp wordt door beweging van de camera. Als je een korter belichtingstijd moet gebruiken, verhoog dan de ISO ter compensatie.

Met een zeer beperkte scherptediepte is nauwkeurig scherpstellen van cruciaal belang. Schakel zo mogelijk automatisch scherpstellen uit en stel handmatig scherp. Zo kun je zelf het optimale brandpunt kiezen, in plaats van dit aan de camera over te laten.

Natuurlijke belichting

Gebruik waar mogelijk natuurlijk licht of omgevingslicht voor je macrofoto's. Als je binnen werkt, plaats je onderwerp dan op een tafel bij een raam, zodat je bij daglicht kunt fotograferen.

Als het licht dat door het raam valt te fel is, zet dan een stuk wit karton aan de andere kant van je onderwerp. Het licht wordt nu gereflecteerd naar de schaduwkant van het onderwerp. Je kunt experimenteren met de hoek en de afstand van het stuk karton en zo de lichteffecten voor een groot deel zelf bepalen.

Ook buiten kun je een stuk wit karton gebruiken als je kleine onderwerpen fotografeert. Het is verrassend om te zien hoeveel effect zo'n kleine reflector kan hebben. Het stuk karton hoeft niet in een standaard te staan, je houdt het gewoon dichtbij het onderwerp (maar buiten de bleedhoek) terwijl je de foto neemt.

Flitslicht

Het is over het algemeen niet raadzaam om de ingebouwde flitser van je camera voor macrofotografie te gebruiken, omdat flitslicht te fel kan zijn voor een juiste belichting. De afstand tussen de flitser en het objectief kan tot gevolg hebben dat het meeste licht over het onderwerp heen of erlangs gaat.

Als je een ingebouwde flitser moet gebruiken, probeer dan je onderwerp aan drie kanten en aan de bovenkant met wit karton te omringen. Het flitslicht dat het onderwerp bereikt, wordt ook door het karton gereflecteerd, waardoor het licht zachter en meer diffuus wordt.

De foto maken

Hoewel een statief belangrijk is om je camera stil te houden tijdens de belichting, is het meestal nog niet genoeg om een scherpe macrofoto te maken. Door het indrukken van de sluiterknop kan de camera bewegen, waardoor de afbeelding aan scherpte verliest. Dit kun je voorkomen door de zelfontspanner van de camera te gebruiken. Die biedt je enkele seconden respijt tussen het moment dat je op de sluiterknop drukt en de werkelijke opname, lang genoeg om een eventuele beweging weg te laten ebben.

Ten slotte, vergeet niet dat een stilstaande camera niet helpt als het onderwerp beweegt. Een wilde bloem kan voor oog doodstil staan, maar in close-up wordt elke kleine beweging uitvergroot. Je kunt dat voorkomen door een windscherm van gekleurd karton of doorzichtig plastic om het onderwerp heen te plaatsen. Je lost het probleem ook op door de bloemen binnen op tafel te fotograferen.

Met deze tips kan jij de perfecte macrofoto maken! Vergeet het resultaat niet in te sturen voor de Metro Photo Challenge, die nog tot 18 november loopt!