The Sopranos vieren hun 15de verjaardag

Ter gelegenheid van de vijftiende verjaardag van de allereerste aflevering van The Sopranos in de Verenigde Staten brengt HBO voor het eerst de volledige reeks uit op Blu-ray. En ook na al die tijd blijft het smullen van de beproevingen, duistere zaakjes en familieproblemen van de depressieve king pin van de maffia in New Jersey, briljant vertolkt door de onlangs overleden James Gandolfini. The Sopranos wordt nog altijd beschouwd als een van de, zo niet DE beste tv-serie aller tijden. De reeks is een ongeëvenaard kijkcijferkanon, zowel op commercieel vlak als onder recensenten, en sleepte maar liefst 21 Emmy Awards en 5 Golden Globes in de wacht. Terecht? Het antwoord in acht punten.

1. Een origineel concept

Toegegeven, zelfs in 1999 was het niet de eerste keer dat een maffioso op de sofa van een psychiater lag (cfr. ‘Mad Dog and Glory' in 1993)… Maar wel op het kleine scherm. En wat écht nieuw was, was een gangster die heen en weer geslingerd wordt tussen zijn criminele connecties en zijn bloedverwanten. En de meest problematische figuren zijn niet per se wie je denkt! Een concept dat zowel aanslaat bij liefhebbers van politie- als soapseries. Nog een ander origineel ingrediënt: de leden van de ‘Cosa Nostra' (in de ruime zin van het woord) zijn deze keer geen aantrekkelijke, machtige mannen maar omlaaggevallen, ongemanierde rednecks (behalve misschien Silvio).  

2. Een schrijver die bezeten is door zijn werk

The Sopranos schippert ergens tussen drama en komedie, maar onderscheidt zich vooral door zijn authenticiteit. Die heeft het in grote mate te danken aan zijn schrijver, David Chase (foto). Die inspireerde zich voor het universum van de serie naar eigen zeggen op zijn eigen leven, en dan vooral op zijn geboorteplaats New Jersey en de onderwereldfiguren daar, op zijn Italiaans-Amerikaanse roots, zijn moeder en zijn psychiater.

3. Een cast op maat

Ook al speelden maar liefst 27 acteurs van de cast mee in de cultfilm ‘Goodfellas' van Martin Scorsese, de meesten onder hen (grotendeels van Italiaans-Amerikaanse afkomst) waren totale onbekenden bij het grote publiek voor ze aan The Sopranos begonnen. Enkelen onder hen zijn intussen echte sterren en vielen meermaals in de prijzen, zoals Edie Falco - die twee Golden Globes won voor Beste Actrice voor haar rol van Carmela - Lorraine Bracco (Dr Jennifer Melfi, foto) en natuurlijk wijlen James Gandolfini, alias Tony Soprano. Nog enkele leuke weetjes: Tony Sirico (Paulie Walnuts), die een crimineel verleden in de maffia heeft, wou geen verklikker spelen. En Steven Van Zandt, de gitarist van Bruce Springsteen, weigerde de plaats in te nemen van een professioneel acteur. David Chase creëerde speciaal voor hem het personage van Silvio Dante, berucht voor zijn imitaties van Al Pacino in ‘The Godfather', die andere referentie onder maffiafilms.

4. ‘Bigger than life' personages

De personages zijn grappig, innemend en missen allesbehalve diepgang. Denk maar aan de onvergetelijke Livia (wijlen Nancy Marchand), de onuitstaanbare moeder van Tony. Of Christopher Moltisanti (Michael Imperioli), de handlanger die ervan droomt scenarist te worden (wat hij in werkelijkheid ook was voor de serie). En nog zoveel andere briljante karakters, ook in de bijrollen.  

5. Een topteam

Om je een ideetje te geven van het torenhoge niveau, citeren we ondermeer Terrence Winter, tweevoudig laureaat op de Emmy Awards, Matthew Weiner (‘Mad Men') voor het scenario en Steve Buscemi, die vier afleveringen regisseerde.

6. New Jersey

In de schaduw van het grote maar overbelichte New York neemt New Jersey eindelijk wraak en krijgt het al van in de begingeneriek - waarin Tony met de auto rondrijdt - een mooi visitekaartje. Er is nu zelfs een heuse ‘Soprano Tour' die je langs de verschillende sites uit de serie gidst, waaronder Pizzaland en Bada Bing, de fameuze stripclub die in werkelijkheid ‘Satin Dolls' heet.

7. Cultscènes

Behalve de typerende plekken die, zoals hierboven, als decor dienden voor een heleboel memorabele dialogen, gooide de serie ook hoge ogen met zijn droomscènes die soms 20 minuten duurden. Lang voor ‘Game of Thrones' deinsden de scenaristen er ook niet voor terug om bepaalde prominente personages ter dood te veroordelen. Zonder de slotscène van het laatste seizoen te vergeten, die nog altijd menig fanforum beroert…  

8. Atypische muziek

Eerste opvallende vaststelling: in The Sopranos dient de muziek niet om het dramatische effect van gewelddadige scènes te versterken, zoals zo vaak het geval is. En voor de rest draait de soundtrack van de serie er moeiteloos bijna alle muziekgenres door, van Andrea Bocelli tot de Rolling Stones, en van Aphex Twin tot Britney Spears en Frank Sinatra, van wie het onvergetelijke ‘It was a very good year' trouwens het tweede seizoen opent. Om nog maar te zwijgen van de generieksong ‘Woke up this morning' van de Britse band Alabama 3.

De volledige reeks van The Sopranos is verkrijgbaar op Blu-ray (28 schijfjes), uitgegeven door Warner Home Video, met exclusieve interviews met de cast, onder wie ook David Chase, audiocommentaar en weggeknipte scènes. Adviesprijs: rond de 110 euro.