De Amazone stroomde vroeger omgekeerd en geologen vonden eindelijk de verklaring voor de ommekeer

De Amazone, de langste rivier ter wereld, stroomde ooit in tegenovergestelde richting. Dat de grootste rivier op aarde zich omkeerde, is geen kleinigheid. Geologen en wetenschappers stonden lang voor een raadsel, maar vonden recent een verklaring voor de enorme verschuiving.

Dr Victor Sacek, professor aan de Universiteit van Sao Paulo, heeft in Earth and Planetary Science Letters aangetoond dat niets meer dan erosie nodig was om het fenomeen te verklaren.

Met het machtige Andes gebergte aan de westelijke grens van het continent lijkt het logisch dat Zuid-Amerikaanse rivieren naar het oosten stromen. Maar 10 miljoen jaar geleden stroomden alle kleine rivieren die later de Amazone zouden vormen naar een gigantisch meer dat aan de voeten lag van de noordelijke Andes. Van daar stroomde het water noordwaarts naar de Caraïbische Zee om uiteindelijk terecht te komen in Stille Oceaan.

Vroeger werd de omkering van de Amazone verklaard door het splitsen van Afrika en Zuid-Amerika, maar Sacek zegt dat de opkomst van de Andes door het verschuiven van de Zuid-Amerikaanse plaat over de Nazca plaat het proces kan uitleggen en dat het dan ook overeenkomt met de passende termijnen. Sacek legt uit dat de bergen ervoor zorgden dat er meer wolken waren met regen, wat opnieuw zorgde voor meer erosie.

Aanvankelijk produceerde de Andes een dal in het oosten, waar het meer gevormd werd waar de Amazone in uitmondde. Maar met de tijd versnelde de erosie en werd het meer vervangen door een moerasachtig gebied dat bekend staat als de Pebas. De Pebas moerassen werden verhoogd door sedimentaccumulatie tot op een punt waar de regenval in het gebied naar de andere kant werd geduwd.

Het model kwam met succes overeen met de observatie van sediment dat gevonden werd in de Amazone van de periode dat hij naar het oosten stroomde. Sacek geeft wel toe dat zijn model niet helemaal voldoet aan de ruimtelijke en temporele evolutie van het Pebas systeem zoals het werd waargenomen in de geologische gegevens. Verder onderzoek is dus noodzakelijk.