Er is een pil om je brein terug naar de kindertijd te brengen
Shannon, een veertienjarig meisje uit Massachusetts lijdt aan amblyopie, een lui oog in de volksmond. Dit probleem kan opgelost worden bij kinderen tot acht jaar door het goede oog af te plakken. Maar toen Shannon jong was, trok ze de plakkers van haar oog en gooide ze die weg. Nu is het waarschijnlijk te laat om haar hersenen te laten aanpassen aan het luie oog en waarschijnlijk heeft ze de rest van haar leven last van dat oog.
Tot nu. Shannon neemt nu donepezil, een medicijn dat voor patiënten met de ziekte van Alzheimer bedoeld is. Donepezil beperkt het aanmaken van cholinesterase, waardoor er meer acetylcholine rond de zenuwuiteinden zweeft. Daardoor krijgen dementiepatiënten terug een beter geheugen.
Shannon heeft natuurlijk geen geheugenproblemen maar toch helpt donepezil haar met haar oog. Dat komt omdat het medicijn haar brein terugbrengt naar dezelfde staat als toen ze een kind was. Kinderen kunnen nieuwe vaardigheden of talen veel vlotter leren dan volwassenen, omdat hun hersenen veel flexibeler zijn. Het lijkt te werken bij Shannon, die nu terug beter kan zien.
Takao Hensch, een professor in cellulaire biologie aan Harvard, houdt zich bezig met dit vraagstuk. Hij en zijn onderzoeksteam zijn er achter gekomen dat medicijnen zoals donepezil het brein chemisch terug naar de kindertijd kunnen brengen. Hij spreekt hier van de cruciale periode van de hersenen. Door die cruciale periode kan een kind van zeven veel sneller een nieuwe taal leren dan een volwassene van dertig. Het is niet Hensch zijn bedoeling om zo supermensen te creëren, maar om mensen met problemen zoals die van Shannon te helpen.
Het onderzoek van Hensch geeft ons een nieuwe blik op de manier waarop onze hersenen evolueren. Twintig jaar geleden dachten wetenschappers nog dat onze hersenen niet verder evolueerden na de pubertijd. Recente onderzoeken tonen aan dat onze hersenen blijven evolueren maar niet aan hetzelfde tempo als in de kindertijd. Volgens Hensch is het de bedoeling dat de hersenen flexibel zijn maar evolutie zorgt ervoor dat die flexibiliteit geremd wordt. Hensch hoopt nu om het brein met medicijnen terug te kunnen brengen naar die zeer flexibele staat.
Nafissa Ismail, assistent-professor aan de University of Ottawa, waarschuwt dat het terugbrengen van de hersenen naar die flexibele staat een zwaard is dat aan twee kanten snijdt. Terwijl het brein in die cruciale periode veel sneller talen en andere vaardigheden zal leren, is het ook meer vatbaar voor stress. Die stressfactor kan leiden tot nadelige en blijvende effecten op het brein.
Dat is ook niet zonder gevaar. Ismail deed onderzoek op vrouwelijk muizen die tijdens hun cruciale periode geïnfecteerd werden met bacteriën. Uit dat onderzoek bleek dat die muizen minder seksueel actief en vaker depressief zijn wanneer ze volwassen zijn. Ze waarschuwt dus voor het gebruik van donepezil.
Het is nog te vroeg om te zeggen dat de experimenten van Hensch op grote schaal zullen worden toegepast. Het nemen van zware medicijnen om problemen op te lossen kan wel eens meer na- dan voordelen hebben. Hensch zegt wel dat hij regelmatig mails krijgt van slachtoffers van een beroerte die de medicijnen ook willen proberen om terug een normaal leven te krijgen.