Sean Penn over 'The Last Face': "Kunst is belangrijk als je veilig bent"

Waarom wou je deze film maken?

Sean Penn: "Het scenario deed al een tijdje de ronde. Ik heb er voor het eerst over gehoord in 2005, net na de burgeroorlog in Liberia. Ze hadden me gevraagd voor de rol van helikopterpiloot (die uiteindelijk gespeeld wordt door zijn zoon Hopper, in diens filmdebuut) maar ik was nooit officieel betrokken bij het project. Jaren later kreeg ik het voorstel om de film te regisseren. Ik hield wel van het idee van Charlize Theron en Javier Bardem in de hoofdrollen. Dat was voor mij de eerste vonk."

Hoe is de film er uiteindelijk gekomen?

"Ik had Javier voorgesteld aan de mensen die al een tijdje met de film bezig waren. Het eerste project viel in het water, maar Javier bleef geïnteresseerd en praatte erover met mijn producer Matt Palmieri, die de rechten gekocht heeft. Ik trok destijds veel met Charlize op en dacht aan haar en Javier toen ik het scenario herlas. Maar er waren nog andere dingen die me aantrokken. Zoals het feit dat het gaat over een wereld die ik goed ken en waarin ik ervaring heb. Ik ben ook naar Liberia, Sierra Leone en Zuid-Soedan getrokken om nog meer over het onderwerp te ontdekken."

Je verdeelt je tijd tussen cinema en humanitair werk. Twee heel intense maar verschillende activiteiten. Zijn er toch gelijkenissen?

"Absoluut. Toen ik in Haïti begon te werken, besefte ik dat de vereiste competenties dezelfde waren: noodsituaties managen, budgetten beheren… Dat doe ik ook op de set. Het is uiteindelijk dezelfde business. Alleen staat er natuurlijk iets heel anders op het spel. Mensenlevens versus een film."

Hoe zorg je ervoor dat je niet gefrustreerd geraakt in humanitair werk?

"Dat lukt niet. Het is een dagelijkse strijd. Er bestaat nog geen magische formule. Door goed te doen, doe je soms meer kwaad dan iets anders. Wat werkt er? Hoe doe je het? Je denkt na, probeert het slim aan te pakken, altijd de goedkeuring van de lokale bevolking te krijgen… Maar ja, mensen blijven mensen en wanneer je weer vertrekt kan jaren werk in een seconde instorten als er iets gebeurt op politiek vlak, bijvoorbeeld. En da's heel frustrerend."

Er zit veel geweld in je film. Was het belangrijk dat zo te tonen?

"Als de kijker zich geconfronteerd voelt door die beelden, dan is hij onverschillig geweest. Ik confronteer niet, ik toon gewoon."

Je bouwt het verhaal op rond een blank koppel in een Afrikaans land. Dat leverde je heel wat kritiek op. Waarom geen zwarte hoofdrolspelers?

"Ik ga me daar niet voor verontschuldigen. Ik was dat blanke koppel. Deze film is gewoon de weerspiegeling van iets echts. Ik praat over mijn ervaring. Wie daar een probleem mee heeft, kan oprotten."

Waarom heeft de pers dan zo slecht gereageerd?

"Geen idee."

Is alle reclame goeie reclame?

"Nee. Kunst in het algemeen betaalt de tol van overdreven reclame. Veel creatieve mensen zijn volledig ingelijfd door de industrie. Als je geen deel uitmaakt van een franchise besta je niet. Sommigen slaan daar beter munt uit dan anderen. De journalistiek doet precies hetzelfde: die kotst maar uit. Het is een constante race om het werk van een ander zo goed mogelijk uit te kotsen. Dat vind ik niet inspirerend. Ik ben opgegroeid in het gouden tijdperk van de Amerikaanse cinema, met films als ‘Badlands' en ‘Scarecrow'… Dat soort films vind ik vandaag niet meer terug. Cinema is niet de plek om de wereld te veranderen. Daarvoor hebben we momenteel sterkere middelen nodig."

Zoals wat?

"Ik ben meer geïnteresseerd in een duidelijk, dynamisch beleid dan in kunst. Weet je, kunst is belangrijk als je veilig bent en te eten en te drinken hebt. Maar veel heb je er niet aan als je onder de grond ligt."

Elli Mastorou

Twitter: @cafesoluble