Rachid Bouchareb neemt Astrid Whettnall mee in ‘La Route d'Istanbul'

Ze zijn niet weg te branden uit het nieuws: de jonge geradicaliseerde Europeanen die naar Syrië trekken voor de jihad. Maar over degenen die ze achterlaten, horen we veel minder. Gebroken ouders zijn op zoek naar een verklaring die de overheid niet kan geven. De Frans-Algerijnse regisseur Rachid Bouchareb, die ervaring heeft met vastberaden helden in vijandige omgevingen (‘Indigènes', ‘London River'), volgt het parcours van een moeder die haar dochter achterna gaat in ‘La Route d'Istanbul', een Belgische coproductie.
door
Heleen
Leestijd 3 min.

Waarom kies je het standpunt van de moeder en niet van de dochter?

Rachid Bouchareb: “Omdat ik dat het interessantst vond. Het verhaal van de dochter lees je elke dag in de pers en wie kent eigenlijk het antwoord op de vraag waarom die mensen vertrekken? Het blijft allemaal heel mysterieus, heel eigen aan elke persoon. Ik wou niet veralgemenen. Is het een familie- of een maatschappelijk probleem? Moeilijk te zeggen. Maar voor de moeder die achterblijft, is veel minder aandacht.”

Heb je met ouders gepraat om je film voor te bereiden?

“Ik ben eerst met journalisten gaan praten en ik heb veel over het onderwerp gelezen. Ik zag getuigenissen van moeders op tv en heb ook Dimitri Bontinck ontmoet, die zijn zoon in Syrië is gaan terughalen. Hij was toen net zijn boek aan het schrijven en heeft me verteld hoe hij de grens is overgestoken. Ik wou contact met mensen die het echt hebben meegemaakt. Ik heb daar achteraf wel afstand van genomen, omdat mijn film niet over een man maar een vrouw gaat.”

Vanwaar die keuze?

“Omdat vooral de vrouwen me zijn bijgebleven in de portretten die ik heb gezien of gelezen. Ik vond ze heel dynamisch en veel meer betrokken dan de vaders. Een moeder is sterker en heeft meer energie.”

En waarom België? Dit gebeurt toch ook in Frankrijk?

“Ja, het gebeurt overal ter wereld. Ik vond het net interessant om ergens anders te gaan draaien. De Belgische samenleving lijkt op de Franse, maar toch is het een ander land. Reizen schudt me wakker op filmvlak. Ik ben niet comfortabel geïnstalleerd op een vertrouwde plek. Het pusht me om een ander land te ontdekken waar ook geweldige acteurs werken, die bovendien Frans praten met een accentje.” (glimlacht)

In het begin van de film wonen Elisabeth en haar dochter afgezonderd aan een meer. Het roept een soort van ‘onbekende wereld' op, een beetje zoals wat er zich in het hoofd van het meisje afspeelt…

“Ja, er zit een fantasykantje aan, door het landschap, de mist, het meer… Van zodra de nacht valt, wordt die plek benauwend en onheilspellend. Op het randje van een horrorfilm. Net daarom heb ik ze uitgekozen. Eerst wilde ik in Vilvoorde draaien (berucht als broeihaard van jihad-ronselaars, red.). Maar tijdens het locatieonderzoek bedacht ik dat het niet veel zin had om aan iets te beginnen dat als cliché zou kunnen overkomen. Ik wou breder gaan en tonen dat de actualiteit je gelijk waar kan inhalen.”

Vind je dat de overheid genoeg doet? In je film staat de moeder er alleen voor.

“Dat is wat veel ouders vertellen, dat ze de situatie alleen moeten confronteren. Ze worden zelf speurders en doen politiewerk. De moeder gaat op onderzoek, vindt sporen en vertrekt op reis. Dat zijn dingen die de politie niet in haar plaats doet. Ze wordt detective van haar eigen leven. Ze zoekt naar haar dochter en tegelijk ook naar zichzelf. Ze maakt de balans van haar leven op en van wat er allemaal gebeurt. Ze vraagt zich af hoe ze nog een normaal leven kan leiden. De hele film is eigenlijk een zoektocht. Bedankt voor je vraag, ik besef plots dat ik een detective gemaakt heb!”

Terwijl je de film aan het afwerken was, gebeurden de aanslagen in Parijs. Heeft dat je werk beïnvloed?

“We waren net met de montage bezig, maar ik heb mijn verhaal niet aangepast, nee. Ik wilde niet dat de film gelinkt werd aan het nieuws. Ik wil net dat hij de actualiteit overstijgt. Ik had ‘London River' al gemaakt met de aanslagen in Londen als achtergrond, zonder dat ze echt het onderwerp waren. Hier is het hetzelfde. Ik cirkel rond het nieuws. Ik verwijs ernaar, maar ik probeer in de eerste plaats een menselijk verhaal te vertellen, te ontroeren, te delen en aan te zetten tot nadenken. Dat was het idee. Maar of ik daarin geslaagd ben, weet ik niet.”

Elli Mastorou

@cafesoluble