Kinderen hebben op 3-jarige leeftijd al een rechtvaardigheidsgevoel

door
Roald
Leestijd 2 min.

Volgens een nieuw onderzoek hebben kinderen een gevoel van rechtvaardigheid. Wanneer 3-jarige kleuters zagen dat iemand speelgoed stal van een ander, wilden ze het gestolen goed teruggeven aan het slachtoffer. Ze leken ook even bezorgd als het om een ander zijn speelgoed ging als om een stuk van hun eigen speelgoed.

"Kinderen hebben vanaf zeer jonge leeftijd een gevoel van rechtvaardigheid in die zin dat ze anderen zullen behandelen zoals ze zelf verwachten om behandeld te worden," zei Keith Jensen, de co-auteur van de studie en psycholoog aan de Universiteit van Manchester in Engeland.

Maar in tegenstelling tot volwassenen hebben kleine kinderen niet zo'n behoefte aan het uitdelen van een straf aan de dader. In plaats daarvan geven ze de voorkeur aan het troosten van het slachtoffer door de gestolen voorwerpen terug te geven.

Vanaf een heel jonge leeftijd zijn baby's afgestemd op de fijne kneepjes van sociale interacties. In 2013 bleek uit een studie dat peuters van 9 maanden oud kunnen raden wat andere mensen denken. Een gevoel van rechtvaardigheid ontstaat ook al vroeg. Als kinderen snoep krijgen, zullen veel van hen die meer kregen dan een ander ervoor kiezen om het extra snoep weg te gooien zodat de balans weer hersteld is.

Om deze voorschoolse rechtvaardigheid beter te begrijpen, hebben Jensen en zijn collega's een experiment opgezet waarbij 3-jarigen 2 van 4 verschillende poppenshows zagen.

In één scenario stal een pop van een andere of van een kind. In het tweede scenario nam een pop een stuk speelgoed of snoep van een kind of andere pop en gaf het aan iemand anders. In een derde scenario nam de meesterpop een traktatie of stuk speelgoed van een andere partij maar gaf het niet aan iemand anders. In het laatste scenario vroeg de pop aan een andere pop om het speelgoed te delen met de rest. Als reactie op dat verzoek zou het slachtoffer protesteren en bedroefd handelen. Daarna hadden de peuters de keuze om aan een touw te trekken waardoor het speelgoed en het snoep zou verdwijnen waardoor niemand ervan zou kunnen genieten.

De kinderen trokken steeds aan het touw wanneer een pop het slachtoffer werd van diefstal, oneerlijkheid of verlies. Wanneer de kinderen geconfronteerd werden met de pop die het onrecht had aangedaan konden ze kiezen om de gestolen goederen terug te geven aan de oorspronkelijke eigenaar of om de dader te straffen. De peuters kozen meestal om de gestolen goederen terug te geven dan om een straf uit te delen.

"De kinderen leken de dader niet te willen straffen. Ze wilden vooral zoveel mogelijk helpen," zei Jensen.

Het onderzoek suggereert dat kinderen al op zeer jonge leeftijd een intuïtief gevoel van herstelrecht hebben en zich richten om gedane schade te herstellen. Dit verschilt van vergeldende rechtvaardigheid die zich richt op het straffen van boosdoeners.